Opracowała Iwona Rywczak
W badaniu przeprowadzonym w Wielkiej Brytanii oceniono ryzyko zdarzeń niepożądanych ze strony układu nerwowego u osób zaszczepionych przeciwko COVID-19 szczepionką mRNA lub szczepionką wektorową. Jako możliwe zdarzenia niepożądane wybrano zespół Guillaina i Barrégo (ZGB), poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego i porażenie nerwu twarzowego typu Bella. W analizie wykorzystano metodę self-controlled case series, tj. uwzględniono wyłącznie osoby, u których wystąpiło zdarzenie niepożądane, a okres obserwacji podzielono na:
- okres ekspozycji (ryzyka): 4¦42 dni po podaniu pierwszej dawki szczepionki dla analizy zapadalności na ZGB i 4¦28 dni po podaniu pierwszej dawki szczepionki dla analizy zapadalności na poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego i porażenie Bella
- okres bez ekspozycji: bezpośrednio poprzedzający szczepienie, tj. 28 dni przed podaniem pierwszej dawki szczepionki oraz okres wyjściowego ryzyka, tj. od 1 lipca 2020 roku do okresu bezpośrednio poprzedzającego szczepienie i od końca okresu ekspozycji do końca okresu obserwacji.
Dane do badania pozyskano z oficjalnych krajowych rejestrów. W badaniu uwzględniono wszystkich dorosłych pozostających w bazach podstawowej opieki zdrowotnej przez co najmniej rok przed 1 lipca 2020 roku (taki warunek pozwolił na wychwycenie nowych zachorowań). Jako okres obserwacji przyjęto okres od 1 lipca 2020 roku do 7 lipca 2021 roku. Krajowy program szczepień przeciwko COVID-19 rozpoczęto w Wielkiej Brytanii 8 grudnia 2020 roku.
Spośród 7783 441 osób zaszczepionych szczepionką wektorową ChAdOx1 (Vaxzevria) u 517 odnotowano nowe zachorowanie na ZGB, u 199 osób na poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego i u 5350 osób na porażenie Bella. W populacji 5729 152 osób zaszczepionych szczepionką mRNA BNT162b2 (Comirnaty) odnotowano 283 nowe przypadki ZGB, 109 przypadków poprzecznego zapalenia rdzenia kręgowego i 3609 przypadków porażenia Bella. Natomiast w grupie 255 446 osób zaszczepionych szczepionką mRNA-1273 (Spikevax) stwierdzono 78 przypadków porażenia Bella, a liczba zachorowań na ZBG i poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego była zbyt mała na przeprowadzenie analizy. 36 osób zaszczepionych ChAdOx1 i 6 osób zaszczepionych BNT162b2 zachorowało zarówno na porażenie Bella, jak i na ZGB.
W analizie uwzględniającej szczepionkę wektorową ChAdOx1 (Vaxzevria) w okresie ekspozycji stwierdzono:
- większe ryzyko wystąpienia ZGB (iloraz współczynników zapadalności [IRR]: 2,85 [95% CI: 2,33–3,47), co odpowiada 11 przypadkom/milion zaszczepionych osób
- większe ryzyko porażenia Bella (IRR: 1,39 [95% CI: 1,27–1,53]), co odpowiada 17,9 przypadku/milion zaszczepionych osób
- podobne ryzyko poprzecznego zapalenia rdzenia kręgowego co w okresie kontrolnym (IRR: 1,51 [95% CI: 0,96–2,37])
- większe ryzyko porażenia Bella po podaniu drugiej dawki szczepionki, ale wynik był na granicy istotności statystycznej (IRR: 1,43 [95% CI: 1,08–1,88])
- brak zwiększonego ryzyka ZGB po podaniu drugiej dawki szczepionki (IRR: 2,13 [95% CI: 0,94–4,83])
W analizie uwzględniającej szczepionkę mRNA BNT162b2 (Comirnaty) w okresie ekspozycji stwierdzono:
- brak zwiększonego ryzyka ZGB (IRR: 1,09 [95% CI: 0,75–1,57])
- brak zwiększonego ryzyka poprzecznego zapalenia rdzenia kręgowego (IRR: 1,16 [95% CI: 0,58–2,30])
- brak zwiększonego ryzyka porażenia Bella (IRR: 0,92 [95% CI: 0,80–1,06])
- brak zwiększonego ryzyka wszystkich powyższych zdarzeń niepożądanych po podaniu drugiej dawki szczepionki
W analizie uwzględniającej szczepionkę mRNA-1273 (Spikevax) w okresie ekspozycji nie stwierdzono zwiększonego ryzyka porażenia Bella (IRR: 0,88 [95% CI: 0,32–2,42]).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że w dużej populacji dorosłych szczepionych przeciwko COVID-19 zapadalność na ZGB i porażenie Bella była zwiększona w okresie kilku tygodni po podaniu pierwszej dawki szczepionki wektorowej ChAdOx1. Nawet jeśli istnieje związek przyczynowy między szczepieniem a tymi zdarzeniami, ryzyko bezwzględne wystąpienia tych chorób po szczepieniu było bardzo małe. Nie zaobserwowano zwiększonego ryzyka wystąpienia poprzecznego zapalenia rdzenia kręgowego po szczepieniu preparatem wektorowym. Podanie szczepionki mRNA nie wiązało się ze zwiększeniem ryzyka wystąpienia żadnej z tych trzech chorób.
