W przeglądzie systematycznym piśmiennictwa z metaanalizą oceniono odpowiedź immunologiczną na szczepienie u dzieci i młodzieży chorych na nieswoiste zapalenie jelit (IBD).
Przeszukano elektroniczne bazy publikacji medycznych PubMed, Embase oraz Cochrane Library za okres do lutego 2020 roku. Ostatecznie do przeglądu jakościowego zakwalifikowano 20 publikacji, w tym 9 badań z grupą kontrolną, które uwzględniono w metaanalizie. Badania przeprowadzono w latach 2007–2020 w Ameryce Północnej (Stany Zjednoczone, Kanada) i Europie (Polska, Niemcy, Wielka Brytania, Turcja). Oceniano odpowiedź immunologiczną na szczepienie (stężenie swoistych przeciwciał powyżej określonego progu) przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby (WZW) typu B (6 badań), grypie (4 badania) i WZW typu A (3 badania). Pozostałe szczepienia (przeciwko HPV, krztuścowi i ospie wietrznej) oceniano w pojedynczych publikacjach. W badaniach uczestniczyły dzieci i młodzież w wieku 9–19 lat, u których rozpoznano chorobę Crohna, wrzodziejące zapalenie okrężnicy lub inne nieokreślone zapalenie jelit.
Ogółem odsetek dzieci i młodzieży chorych na IBD ze stężeniem swoistych przeciwciał powyżej określonego progu po szczepieniu różnymi preparatami był nieznacznie mniejszy od odsetka wśród ich zdrowych rówieśników i wynosił odpowiednio 39–100% vs 53–100%. Zadowalającą odpowiedź immunologiczną na szczepienie nieco rzadziej obserwowano też u dzieci i młodzieży chorych na IBD przyjmujących leki immunosupresyjne, w porównaniu z pacjentami, którzy takich leków nie przyjmowali (29–100% vs 42–100%). Wśród czynników wpływających na słabszą odpowiedź immunologiczną na szczepienie autorzy badań wymienili przyjmowanie leków immunosupresyjnych lub GKS, częstsze przyjmowanie infliksymabu, leczenie biologiczne lub skojarzone oraz sam fakt obecności choroby.
W 8 badaniach (w tym 4 dotyczących szczepienia przeciwko grypie) porównano odpowiedź immunologiczną na szczepienie u dzieci i młodzieży chorych na IBD oraz ich zdrowych rówieśników. U dzieci i młodzieży chorych na IBD rzadziej obserwowano zadowalającą odpowiedź immunologiczną na antygeny wirusa grypy typu B (iloraz szans – OR: 0,45 [95% CI: 0,29–0,70]) oraz po szczepieniu przeciwko WZW typu B (OR: 0,32 [95% CI: 0,12–0,86]). Metaanaliza tych badań wykazała trend w kierunku nieco słabszej odpowiedzi immunologicznej na szczepienie u dzieci i młodzieży chorych na IBD, choć wynik ten był nieistotny statystycznie (OR: 0,73 [95% CI: 0,45– 1,17]).
W 6 badaniach (w tym 4 dotyczących szczepienia przeciwko grypie) porównano odpowiedź immunologiczną na szczepienia u dzieci i młodzieży chorych na IBD przyjmujących leki immunosupresyjne i nieprzyjmujących takich leków. Zaobserwowano, że pacjenci przyjmujący leki immunosupresyjne rzadziej wytwarzali optymalną odpowiedź immunologiczną na antygeny wirusa grypy typu B (OR: 0,34 [95% CI: 0,13–0,95]). Metaanaliza tych badań wykazała trend w kierunku nieco słabszej odpowiedzi immunologicznej na szczepienie u dzieci przyjmujących leki immunosupresyjne, choć także w tym przypadku wynik był nieistotny statystycznie (OR: 0,65 [95% CI: 0,41–1,03]). Tolerancja i bezpieczeństwo szczepień u dzieci z IBD była podobna jak u ich zdrowych rówieśników. Nie zaobserwowano również, aby szczepienie miało wpływ na aktywność IBD.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że odpowiedź immunologiczna na szczepienie u dzieci i młodzieży z IBD może być nieznacznie słabsza niż u ich zdrowych rówieśników. Podobny trend obserwowano także u dzieci i młodzieży z IBD przyjmujących leki immunosupresyjne, w porównaniu z pacjentami, którzy takich leków nie przyjmowali. Autorzy zwrócili uwagę na konieczność przeprowadzenia większej liczby dobrze zaplanowanych badań.