Profesor Waleed Alhazzani z Wydziału Intensywnej Opieki Medycznej Uniwersytetu McMaster, przewodniczący grupy roboczej pracującej nad wytycznymi postępowania z pacjentami chorymi na COVID-19 na oddziałach intensywnej opieki, rozmawia z profesorem Romanem Jaeschke z Wydziału Medycyny tej samej uczelni o stosowaniu steroidów u pacjentów chorych na COVID-19, u których doszło/nie doszło do ARDS.
Nagranie z 9 kwietnia 2020 r.
Część 5. wywiadu dostępna TUTAJ.
prof. Roman Jaeschke: Dzień dobry. Witam w kolejnym odcinku McMaster Perspective. To już nasze szóste spotkanie z profesorem Waleedem Alhazzanim, przewodniczącym panelu ekspertów i głównym autorem wytycznych Surviving Sepsis Campaign (SSC) dotyczących opieki nad pacjentami chorymi na COVID-19.
Rozmawialiśmy już o wspomaganiu czynności życiowych i środkach ochrony. Dziś przechodzimy do farmakologii. Poprosimy o kilka słów na ten temat.
prof. Waleed Alhazzani: Raz jeszcze dziękuję za zaproszenie. Rozumiem, że pytanie dotyczy aktualnych zaleceń SSC w zakresie opieki nad pacjentami chorymi na COVID-19, a w szczególności opcji leczenia farmakologicznego.
Jak wspominałem w poprzednich rozmowach, wytyczne będą się zmieniać i będą aktualizowane w miarę pojawiania się nowych danych. Bardzo możliwe że to, co powiemy dziś, jutro straci na znaczeniu, a może nadal będzie aktualne, kto wie? Wszystko zależy od wyników trwających badań.
W części poświęconej farmakoterapii skupiliśmy się na kilku interwencjach: glikokortykosteroidach, określonych lekach przeciwmalarycznych, które wykazują pewne działanie przeciwwirusowe – w szczególności na hydroksychlorochinie – oraz innych lekach przeciwwirusowych, immunomodulujących i inhibitorach interleukiny 6.
Zalecenia w odniesieniu do glikokortykosteroidów podzieliliśmy na dwie części. W pierwszej omówiliśmy przypadki pacjentów chorych na COVID-19, u których nie doszło do zespołu ciężkiej niewydolności oddechowej (ARDS). Brakuje bezpośrednich danych, na których można byłoby te zalecenia oprzeć, dlatego polegaliśmy na wcześniejszych danych dotyczących innych koronawirusów, a także na pośrednich danych dotyczących grypy. Nie ma badań z randomizacją oceniających to specyficzne zagadnienie, dlatego opieraliśmy się na badaniach obserwacyjnych. Na podstawie zbiorczej analizy wyników wydaje się, że podawanie glikokortykosteroidów hospitalizowanym chorym na grypę jest szkodliwe – mówię tutaj o zwiększonym ryzyku zgonu. W przypadku innych koronawirusów, w tym tych wywołujących bliskowschodni zespół oddechowy (MERS-CoV) oraz ciężki zespół niewydolności oddechowej (SARS-CoV), dane nie są już tak jednoznaczne. Wykazują one znaczną niejednorodność, więc nie były bardzo przydatne. Stosowanie glikokortykoteroidów wiąże się ze znacznymi obawami o zwiększenie wydalania wirusa i potencjalne wydłużenie okresu jego replikacji – na to przynajmniej wskazują wcześniejsze badania obserwacyjne dotyczące innych zakażeń wirusowych.
Na podstawie zestawienia dostępnych informacji eksperci wydali warunkowe (słabe) zalecenie (czyli sugestię), aby nie stosować rutynowo glikokortykosteroidów u takich chorych. Prawdopodobnie niektórzy chorzy mogliby odnieść korzyści z podania glikokortykosteroidów, a niektórym by one zaszkodziły, ale w tym momencie tego nie wiadomo. Ponieważ łączny zestaw pośrednich danych nie wykazuje jednoznacznych korzyści, a potencjalnie mogą wystąpić skutki szkodliwe, uznaliśmy, że aktualnie uzasadnione będzie wydanie słabej sugestii do czasu pojawienia się wyników dalszych badań, które te obserwacje potwierdzą lub im zaprzeczą. Tyle o części pierwszej wytycznych.
