Podsumowując, opublikowane do tej pory wyniki badań dotyczących zastosowania azytromycyny u chorych na COVID-19 nie pozwalają na rozstrzygnięcie wątpliwości związanych z bezpieczeństwem i skutecznością takiego postępowania, a ewentualne korzyści z leczenia tym antybiotykiem pacjentów z zakażeniem SARS-CoV-2 należy traktować jako hipotezę, nadal wymagającą weryfikacji naukowej. W kontekście ewentualnego zastosowania terapii skojarzonej hydroksychlorochiny z azytromycyną u chorych na COVID-19 należy wziąć pod uwagę ryzyko wydłużenia odstępu QT i w efekcie ryzyko wystąpienia zagrażających życiu zaburzeń rytmu serca, co potwierdzają wyniki ostatniego badania ze Stanów Zjednoczonych.
Stan wiedzy na temat efektywności azytromycyny w zakażeniach SARS-CoV-2 odzwierciedlają wytyczne praktyki klinicznej w Polsce i na świecie. Zgodnie zaleceniami AOTMiT, wobec braku potwierdzonych danych o skuteczności, nie zaleca się rutynowego stosowania azytromycyny, ograniczając jej użycie do badań klinicznych.7 Do doniesień na temat azytromycyny odnieśli się też autorzy zaleceń Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, stwierdzając, że u chorych na COVID-19 „azytromycyna może być rozważana (…) w sytuacjach uzasadnionych towarzyszącymi zakażeniami bakteryjnymi, na ogólnych zasadach dotyczących antybiotykoterapii”.8 Także wytyczne amerykańskie odradzają stosowanie hydroksychlorochiny i azytromycyny u chorych na COVID-19 poza badaniami klinicznymi.9
Nowe wnioski mogą przynieść wyniki prowadzonych obecnie badań klinicznych oceniających zastosowanie azytromycyny u chorych na COVID-19, np. ogłoszonego niedawno przez National Institutes of Health wieloośrodkowego badania z randomizacją, przeprowadzonego w grupie blisko 2000 osób w Stanach Zjednoczonych, którego celem jest ocena skuteczności i bezpieczeństwa hydroksychlorochiny i azytromycyny u chorych z łagodnym i umiarkowanym przebiegiem zakażenia.10
Piśmiennictwo
1. Gautret P., Lagier J-Ch., Parola P. i wsp.: Hydroxychloroquine and azithromycin as a treatment of CO VID-19: results of an open-label, non-randomized clinical trial. Internat. J. Antimicrob. Agents, 2020: DOI : 10.1016/j.ijantimicag.2020.1059492. Zhou F., Yu T., Du R. i wsp.: Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with CO VID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. Lancet, 2020; https://doi. org/10.1016/S0140-6736(20)30566–3
3. Cao B., Wang Y., Wen D. i wsp.: A trial of lopinavir–ritonavir in adults hospitalized with severe Covid-19. N. Engl. J. Med., 2020; DOI : 10.1056/NE JMoa2001282
4. Molina JM, Delaugerre C, Le Goff J. i wsp.: No evidence of rapid antiviral clearance or clinical benefit with the combination of hydroxychloroquine and azithromycin in patients with severe CO VID-19 infection. Med. Mal. Infect., 2020; 50 (4): 384. doi: 10.1016/j. medmal.2020.03.006. Epub 2020 Mar 30
5. Gautret P., Lagier J.C., Parola P. i wsp.: Clinical and microbiological effect of a combination of hydroxychloroquine and azithromycin in 80 CO VID-19 patients with at least a six-day follow up: A pilot observational study. Travel Med. Infect. Dis., 2020 Mar-Apr; 34: 101 663. doi: 10.1016/j.tmaid.2020.101663. Epub 2020 Apr 11
6. Rosenberg E.S., Dufort E.M., Udo T. i wsp.: Association of Treatment with Hydroxychloroquine or Azithromycin with In-Hospital Mortality in Patients with CO VID-19 in New York State. JAMA, 2020; May 11. doi:10.1001/jama.2020.8630
7. Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji: Zalecenia w CO VID-19. Polskie zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne oraz organizacyjne w zakresie opieki nad osobami zakażonymi lub narażonymi na zakażenie SARS-CoV-2. Wersja 1.1 – 25.04.2020 r.
8. Flisiak R., Horban A., Jaroszewicz J. i wsp.: Zalecenia postępowania w zakażeniach SARS-CoV-2 Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. Wersja 31-03-2020
9. Leczenie CO VID-19 – wytyczne National Institutes of Health (USA). Med. Prakt., 2020; 5 (supl.)
10. NI H: NI H begins clinical trial of hydroxychloroquine and azithromycin to treat CO VID-19; https://www.nih.gov/news-events/news-releases/nih-begins-clinical-trial-hydroxychloroquine-azithromycin-treat-covid-19 14.05.2020r.
