Badanie o akronimie RECOVERY (Randomised Evaluation of COVid-19 thERapY) to zaplanowane i rozpoczęte w marcu br. przez zespół naukowców z University of Oxford wielośrodkowe badanie kliniczne z randomizacją prowadzone w ponad 175 szpitalach w Wielkiej Brytanii, którego celem jest ocena skuteczności i bezpieczeństwa 6 leków potencjalnie skutecznych w leczeniu chorych na COVID-19 (lopinawir z rytonawirem, deksametazon, azytromycyna, tocylizumab, osocze ozdrowieńców, hydroksychlorochina [badanie hydroksychlorochiny zakończono już 5 czerwca br. ze względu na nieskuteczność – brak korzystnego wpływu na zmniejszenie śmiertelności w ciągu 28 dni lub skrócenie czasu trwania choroby]). Chorzy leczeni w szpitalach są losowo kwalifikowani do jednej z 6 grup interwencyjnych, w których otrzymują oceniany lek jako dodatek do standardowej terapii, lub do jednej wspólnej grupy kontrolnej, w której stosuje się tylko standardowe leczenie. Do tej pory w całym badaniu wzięło udział ponad 11 500 chorych i jest to największe z aktualnie prowadzonych badań klinicznych tego typu na świecie.
16 czerwca br. na stronie internetowej badania RECOVERY pojawił się komunikat, że 8 czerwca br. zakończono ocenę deksametazonu i wstrzymano dalszą rekrutacje chorych do tej grupy. Komitet Sterujący badania uznał, że włączono już do niej wystarczającą liczbę chorych żeby ustalić, czy lek wykazuje istotne korzystne działanie. Deksametazon w małej dawce (6 mg co 24 h, doustnie lub dożylnie przez 10 dni) otrzymało 2104 chorych, natomiast w grupie kontrolnej oceniano 4321 pacjentów, u których zastosowano tylko postępowanie standardowe. Obserwację chorych prowadzono przez 28 dni.
W grupie kontrolnej największą śmiertelność w ciągu 28 dni obserwacji odnotowano u osób wymagających wentylacji mechanicznej (41%), średnią u wymagających tylko standardowej tlenoterapii (25%), a najmniejszą u tych, u których nie było konieczności stosowania wsparcia oddechowego (13%). Deksametazon zmniejszył o 35% ryzyko zgonu w ciągu 28 dni obserwacji u pacjentów wymagających mechanicznej wentylacji (ryzyko względne [RR]: 0,65; 95% przedział ufności [CI]: 0,48–0,88) i o 20% u chorych wymagających tylko standardowej tlenoterapii (RR: 0,80; 95% CI: 0,67–0,96). Nie odnotowano natomiast korzyści ze stosowania leku u lżej chorych hospitalizowanych pacjentów niewymagających wsparcia oddechowego (RR: 1,22; 95% CI: 0,86–1,75). Uzyskane wyniki oznaczają, że leczenie deksametazonem 8 chorych wymagających wentylacji mechanicznej lub 25 chorych wymagających standardowej tlenoterapii zapobiega 1 zgonowi (NNT odpowiednio: 8 lub 25). Mając na względzie wagę tych wyników dla zdrowia publicznego, zespół naukowców dokłada wszelkich starań, żeby jak najszybciej opublikować pełne dane w recenzowanym czasopiśmie naukowym.
Jeden z głównych badaczy w badaniu RECOVERY, profesor Peter Horby, specjalista w dziedzinie nowo pojawiających się chorób zakaźnych z Nuffield Department of Medicine, University of Oxford, powiedział: „Deksametazon jest pierwszym lekiem o potwierdzonej skuteczności w zmniejszaniu śmiertelności u chorych na COVID-19. Uzyskany wynik bardzo cieszy. Poprawa przeżywalności jest wyraźna i duża u ciężej chorych, którzy wymagają leczenia tlenem, dlatego deksametazon powinien aktualnie stanowić element standardowego leczenia takich chorych. Do tego jest tani i ogólnodostępny, dlatego można go zacząć stosować od razu i ratować życie chorych na całym świecie”. Kolejny z głównych badaczy – profesor Martin Landray, specjalista w dziedzinie chorób wewnętrznych i epidemiologii z Nuffield Department of Medicine, University of Oxford – dodał: „Od momentu pojawienia się COVID-19 pół roku temu poszukiwano metod leczenia, które zwiększyłyby przeżywalność, szczególnie wśród najciężej chorych. Wstępne wyniki badania RECOVERY nie pozostawiają wątpliwości – deksametazon zmniejsza ryzyko zgonu u osób z ciężkimi powikłaniami ze strony układu oddechowego. COVID-19 to choroba o zasięgu globalnym, dlatego to wspaniale, że pierwszy lek o potwierdzonej skuteczności w zmniejszaniu śmiertelności jest tani i dostępny od ręki na całym świecie”.
