Co wiadomo o bezpieczeństwie podróży zagranicznych na obecnym etapie pandemii COVID-19? Czy podróżni stanowią aktualnie zagrożenie dla zdrowia publicznego?

Od Redakcji: W artykule przedstawiono stan wiedzy na 20 lipca 2021 r. Aktualne informacje są publikowane na bieżąco w serwisie internetowym mp.pl/covid19.

Jak cytować: Kuna A., Wroczyńska A., Rymer W., Szymczak R.K., Kot J.: Medycyna podróży podczas pandemii COVID-19 – aktualne zagadnienia. Med. Prakt., 2021; 7-8: 100–118

Skróty: CDC (Centers for Disease Control and Prevention) – (amerykańskie) Centra ds. Kontroli i Prewencji Chorób, COVID-19 (coronavirus disease) – choroba spowodowana przez SARS-CoV-2, ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control) – Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, GIS – Główny Inspektorat Sanitarny, IHR (International Health Regulations) – Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne, MKSz – Międzynarodowa Książeczka Szczepień, MSZ – Ministerstwo Spraw Zagranicznych, RP – Rzeczpospolita Polska, RT-PCR (reverse transcription-polymerase chain reaction) – reakcja odwrotnej transkrypcji i reakcja łańcuchowa polimerazy, SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) – koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2, SpO₂ – wysycenie tlenem hemoglobiny krwi tętniczej mierzone za pomocą pulsoksymetru, UCC – Unijny Certyfikat COVID, UE – Unia Europejska, VOC (variants of concern) – warianty wzbudzające obawę, VOI (variants of interest) – warianty wzbudzające zainteresowanie, WHO (World Health Organization) – Światowa Organizacja Zdrowia

Co wiadomo o bezpieczeństwie podróży zagranicznych na obecnym etapie pandemii COVID-19? Czy podróżni stanowią aktualnie zagrożenie dla zdrowia publicznego?

Z uwagi na nadal trwające zagrożenie zdrowotne, związane m.in. z nowymi niepokojącymi wariantami SARS-CoV-2, nie można uznać podróżowania za aktywność bezpieczną w znaczeniu znanym sprzed pandemii COVID-19. Przed pandemią nasilenie ruchu turystycznego było tak ogromne, że w wielu krajach świata rozpoczęto działania mające chronić mieszkańców i naturę przed coraz bardziej uciążliwymi podróżnikami; głośne były na przykład próby ograniczenia napływu turystów podjęte w Barcelonie i Wenecji.

Od początku pandemii COVID-19 do dzisiaj liczne światowe organizacje prozdrowotne, a także rząd Rzeczypospolitej Polskiej (RP) apelują o unikanie podróży zagranicznych, jeśli nie są konieczne. ^1,2 Ministerstwo Spraw Zagranicznych (MSZ) RP nadal ostrzega przed możliwymi niemedycznymi konsekwencjami wyjazdów, tj. trudnościami w powrocie do kraju lub ograniczeniami w ruchu lotniczym oraz obowiązkiem kwarantanny lub izolacji i koniecznością poddania się dodatkowym badaniom lekarskim na zlecenie miejscowych władz. Decyzję o wyjeździe, poza wyjątkowymi sytuacjami zamknięcia granic danego państwa ze względów epidemiologicznych (lockdown), podejmuje jednak sam obywatel.

Jak dotąd nie są dostępne dane, które pozwalałyby ocenić wiarygodnie i kompleksowo indywidualne ryzyko podróży zagranicznej podczas pandemii COVID-19. Znaczenie wyjazdów międzynarodowych dla zdrowia publicznego od początku pandemii monitoruje zarówno Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), jak i Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC). Na początku 2020 roku wydawało się, że ścisłe restrykcje w przemieszczaniu się ludności mogą powstrzymać dalszy rozwój epidemii, a po pojawieniu się nowych wariantów wirusa – ich rozprzestrzenianie się między krajami. Dane zebrane w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy przez ECDC pokazały jednak, że restrykcje w podróżach międzynarodowych mogą nieznacznie opóźnić zawleczenie wirusa lub jego nowych wariantów do danego kraju, ale nie pozwalają na zatrzymanie ekspansji SARS-CoV-2 oraz nie mają istotnego, długoterminowego wpływu na lokalny przebieg epidemii, w porównaniu ze stosowaniem niefarmakologicznych środków kontroli zakażeń na miejscu.¹ Zgodnie z danymi opublikowanymi przez ECDC w grudniu 2020 roku częstość występowania zakażenia SARS-CoV-2 wśród podróżujących jest mniejsza niż w populacji ogólnej lub wśród osób po kontakcie z zakażonymi, a WHO podkreśla, że podróżujący za granicę nie powinni być co do zasady traktowani jako osoby podejrzane o zachorowanie na COVID-19 lub kontakt z SARS-CoV-2.^3-5