Technika badania:
1. Standardowo TK klatki piersiowej u chorych z podejrzeniem lub z potwierdzonym COVID-19 wykonuje się bez dożylnego podania środka kontrastującego.
2. Technika badania jest zależna od posiadanego aparatu i protokołów stosowanych w danym ośrodku.
3. Zalecaną techniką jest badanie TK wysokiej rozdzielczości (HRCT).
4. Badanie TK wzmocnione środkiem kontrastującym wykonuje się jedynie w przypadku podejrzenia współistnienia innych schorzeń, takich jak, np. zatorowość płuca.
5. Szczegółowe zasady postępowania są ujęte w dokumencie:
https://pltr.pl/wp-content/uploads/2020/03/COVID-19-zasady-postępowania-zalecenia-PLTR-i-KK.pdf
USG klatki piersiowej
Badanie USG płuc i interpretacja uzyskanych obrazów wymagają dużego doświadczenia, jak również bliskiego i długiego (nawet do 30 min.) kontaktu lekarza z pacjentem, co sprzyja transmisji zakażenia z pacjenta na lekarza. Nie zaleca się wykonywania USG płuc przez lekarzy bez dostatecznego doświadczenia w tym zakresie. Okres epidemii nie jest również czasem na szkolenie lekarzy w tym zakresie, gdyż niepotrzebnie naraża ich na zakażenie.
Badanie USG płuc nie jest uwzględnione w szkoleniu specjalizacyjnym w Polsce i dotychczas było stosowane rzadko (głównie u dzieci w ośrodkach wysokospecjalistycznych w celu zminimalizowania narażenia na promieniowanie jonizujące) - ogromna większość radiologów nie ma doświadczenia w jego wykonywaniu. Ponadto, liczba doniesień na temat skuteczności USG w diagnostyce COVID-19 jest ograniczona.
Badania jam opłucnowych w celu uwidocznienia obecności płynu nie należy utożsamiać z USG płuc. Rozpoznanie wysięku w jamach opłucnej (objaw rzadko spotykany u pacjentów z COVID-19, zwłaszcza w pierwszych fazach choroby) jest łatwe i wymaga od badającego jedynie podstawowego doświadczenia w zakresie diagnostyki USG.
USG nie służy do rozpoznawania COVID-19. W badaniu tym można jedynie uwidocznić zmiany w obwodowych częściach płuc. W szczególnych sytuacjach (chory z niewydolnością oddechową) USG może być wykorzystane do monitorowania przebiegu choroby.
Wskazania:
• Monitorowanie obwodowych zmian w płucach u chorych z niewydolnością oddechową – wyłącznie przez zespół doświadczony w wykonywaniu i interpretacji USG płuc.
Technika badania:
• Badanie obejmuje całą dostępną powierzchnią klatki piersiowej.
• Badanie wykonuje się w punktach określonych w wytycznych dotyczących badania płuc i opłucnej.
• U chorych w stanie krytycznym, poddanych wentylacji mechanicznej, badanie jest najczęściej ograniczone do dostępu przedniego i bocznego.
• U chorych leżących na brzuchu badanie obejmuje tylną i boczną powierzchnię klatki piersiowej.
• W pierwszej kolejności badanie wykonuje się głowicę typu Convex.
• Możliwe jest również badanie głowicą liniową, służącą do oceny linii opłucnej i wykrywania obszarów konsolidacji.
• Głowica przykładana jest prostopadle do linii żeber, tak, aby uwidocznić co najmniej dwa sąsiadujące żebra i linię opłucnej między nimi.
Echokardiografia
Echokardiografia jest wskazana w przypadkach podejrzenia ostrej niewydolności serca w przebiegu niewydolności oddechowej u chorych z COVID-19.
Rezonans magnetyczny (MR) klatki piersiowej
Badanie MR nie odgrywa istotnej roli w diagnostyce chorych z COVID-19 i nie jest zalecane w rutynowej diagnostyce tych pacjentów. Ponadto, wykonanie dezynfekcji i dekontaminacji aparatu MR jest znacznie utrudnione. Również z tego względu badanie to nie jest zalecane u chorych z COVID-19.
Podsumowanie
1. Badania obrazowe nie służą do rozpoznawania COVID-19, a jedynie pozwalają na uwidocznienie zmiany w płucach. Rozpoznanie COVID-19 stawia się na podstawie pozytywnego wyniku testu PCR.
2. TK (podobnie jak RTG) ma wysoką czułość, ale bardzo niską swoistość w rozpoznawaniu COVID-19.
3. Badania obrazowe (RTG, TK) należy zlecać jedynie, gdy ich wynik może zmienić sposób postępowania i leczenia chorych.
4. Zaleca się wykonywanie badań RTG aparatem jednym, przy łóżku pacjenta.
5. Rutynowo badanie TK wykonuje się bez wzmocnienia kontrastowego techniką wysokiej rozdzielczości (HRCT).
6. Badanie TK wzmocnione środkiem kontrastującym wykonuje się jedynie w przypadku podejrzenia współistnienia innych schorzeń, takich jak, np. zatorowość płuca.
7. Na skierowaniu konieczna jest wyraźna informacja na temat podejrzenia / stwierdzenia COVID-19. Pozwoli to na zabezpieczenie pracowników zakładu radiologii oraz pacjentów.
8. W przypadku badania chorych z podejrzeniem lub z potwierdzonym COVID-19 personel radiologiczny kontaktujący się z pacjentem musi mieć zapewnione środki ochrony indywidualnej (wg zaleceń PLTR).
9. USG płuc jest badaniem specjalistycznym, nie służącym do rozpoznawania COVID19. Nie zaleca się wykonywania go przez lekarzy bez dużego doświadczenia w tym zakresie.
10. Nie zaleca się wykonywania badania MR u chorych z COVID-19.
Piśmiennictwo:
1. https://www.gov.pl/web/koronawirus2. Zasady postępowania z pacjentami z covid-19 w zakładzie radiologii - zalecenia Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radiologicznego i Krajowego Konsultanta ds. Radiologii i Diagnostyki Obrazowej https://pltr.pl/wp-content/uploads/2020/03/2020.03.23-COVID-zalecenia-PLTR-1-1.pdf
3. Zalecenia konsultanta krajowego w dziedzinie chorób zakaźnych i Prezesa Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy chorób zakaźnych z dn. 15-03-2020
4. Szurowska E.: obrazowanie TK u chorych z COVID-19 https://www.youtube.com/watch?v=cGbpIQNnstQ
5. Tao Ai MD, Zhenlu Yang, Hongyan Hou et al. Correlation of Chest CT and RT-PCR Testing in Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) in China: A Report of 1014 Cases. Radiology 2020 (in press).
6. Mossa-Basha M, Meltzer CC, Kim DC, Tuite MJ, Kolli KP, Tan BS. Radiology Department Preparedness for COVID-19: Radiology Scientific Expert Panel. https://doi.org/10.1148/radiol.2020200988
7. ACR Recommendations https://www.acr.org/Advocacy-and-Economics/ACR-PositionStatements/Recommendationsfor-Chest-Radiography-and-CT-for-Suspected-COVID19Infection.
8. Jha S, Simpson S. Radiology Must Adapt to New Pandemic. Medscape - Mar 20, 2020.
9. Ultrasonografia płuc u pacjentów z COVID-19 – praktyczny przewodnik dla lekarzy https://criticalusg.org/2020/03/17/ultrasonografia-pluc-u-pacjentow-z-covid-19praktyczny-przewodnik-dlalekarzy/?fbclid=IwAR3mMGmWDsefSusUKIIH08Jkfr327Hl9HJyr_Ha6ZHaQ2K3vmT RLcvmzRlo
10. Yi Huang, Sihan Wang, Yue Liu et al. A preliminary study on the ultrasonic manifestations of peripulmonary lesions of non-critical novel coronavirus pneumonia (COVID-19) , 26 February 2020, PREPRINT (Version 1) available at Research Square [+https://doi.org/10.21203/rs.2.24369/v1+]
11. Peng, Q., Wang, X. & Zhang, L. Findings of lung ultrasonography of novel corona virus pneumonia during the 2019–2020 epidemic. Intensive Care Med (2020).
12. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/
13. Clinical management of severe acute respiratory infection (SARI) when COVID-19 disease is suspected: Interim guidance. WHO; 13 march 2020, version 1.2
