Opracowali: Anna Bagińska, prof. dr hab. n. med. Piotr Rozentryt
Skróty: EEG – elektroencefalografia, MR – rezonans magnetyczny, TEE (trans-esophageal echocardiography) – echokardiografia przezprzełykowa, TK – tomografia komputerowa
Metodyka: badanie obserwacyjne
Populacja: 114 chorych (wiek śr. 40 lat, mężczyźni 66%) ≤50. rż. hospitalizowanych na oddziale neurologicznym Rambam Health Care Campus w Izraelu w latach 2000–2017 z powodu ostrego udaru niedokrwiennego mózgu; pierwszorazowy udar mózgu u 85%, kryptogenny udar mózgu u 33%, udar obejmujący półkule mózgu u 80%, udar obejmujący tylny [kręgowo-podstawny] obszar unaczynienia mózgu u 20%, udar zatokowy u 39%, niedrożność dużych naczyń u 61%, nadciśnienie tętnicze u 42%, cukrzyca u 24%, hiperlipidemia u 48%, aktualne palenie tytoniu u 46%, migotanie przedsionków u 4%, zastoinowa niewydolność serca u 2%; średnia punktacja National Institute of Health Stroke Scale – 3,88 pkt
Opis metody: Dane zbierano retrospektywnie oraz prospektywnie. Na podstawie dokumentacji medycznej zgromadzonej w Rambam Health Care Campus zidentyfikowano chorych hospitalizowanych w latach 2000–2011 z powodu udaru niedokrwiennego mózgu. Następnie telefonicznie uzyskano zgodę na ich udział w badaniu (47 spośród 365 zidentyfikowanych chorych). Niezależnie, w tej samej placówce medycznej prospektywnie rekrutowano chorych przyjętych z powodu udaru niedokrwiennego mózgu w latach 2011–2017 (74 pacjentów). U wszystkich chorych oceniono częstość występowania czynników ryzyka sercowo-naczyniowego oraz prawdopodobnych czynników etiologicznych udaru niedokrwiennego mózgu.
Wyniki: Do badania włączono 114 chorych. Jako prawdopodobne przyczyny udaru niedokrwiennego mózgu w całej badanej populacji najczęściej wskazywano zaburzenia krzepnięcia i przetrwały otwór owalny (tab.). Chorobę Fabry’ego rozpoznano u 4 osób (3,5%). U wszystkich chorych na chorobę Fabry’ego stwierdzono umiarkowane deficyty neurologiczne, a także możliwe było ustalenie przyczyny udaru mózgu.
Pacjenci
Pacjentka nr 1: 35 lat, przyjęta z powodu bólu głowy, zawrotów głowy, nudności i wymiotów, oraz niespecyficznych zaburzeń widzenia. Badanie neurologiczne wykazało prawostronne niedowidzenie połowiczne jednoimienne bez współwystępujących objawów ruchowych, sensorycznych ani objawów ze strony móżdżku. W TK mózgu widoczny zawał mózgu w obszarze lewej tętnicy tylnej mózgu. Brak specyficznych zmian w badaniu metodą TEE.
Pacjent nr 2: 47 lat, przyjęty z powodu niedowładu prawostronnego oraz trudności z mową. Badanie neurologiczne wykazało łagodny prawostronny niedowład połowiczny i prawostronną połowiczną niedoczulicę, bez współwystępujących zaburzeń mowy. W TK mózgu widoczny zawał zatokowy w jądrach podstawy i okołokomorowej istocie białej. Brak specyficznych zmian w badaniu metodą TEE.
Pacjent nr 3: 42 lata, przyjęty z powodu niedowładu prawostronnego oraz problemów z mową. Badanie neurologiczne wykazało łagodny prawostronny niedowład połowiczy ciała, łagodny prawostronny niedowład twarzy oraz łagodną dysfazję czuciową. W TK widoczny lewostronny zawał przyśrodkowych części wzgórza. W zapisie EEG zmiany charakterystyczne dla padaczki. W TEE widoczny przetrwały otwór owalny.
Pacjentka nr 4: 38 lat, przyjęta z powodu niedowładu prawostronnego i parestezji. Dodatkowe dolegliwości to zawroty głowy skutkujące upadkami, przeszywający ból całego ciała i ból w podbrzuszu nieznanego pochodzenia. Stwierdzono m.in. choroby zastawek mitralnych i aortalnych w wywiadzie. Badanie neurologiczne wykazało łagodny niedowład prawej ręki, łagodne symetryczne pozycyjne obustronne drżenie dłoni oraz przeczulicę prawych kończyn bez zajęcia twarzy. W badaniu MR widoczne obustronne symetryczne zmiany patologiczne w płacie czołowym.
| Tabela. Charakterystyka chorych hospitalizowanych z powodu udaru niedokrwiennego mózgu (n = 114) | |
|---|---|
| Prawdopodobna etiologia | % chorych |
| zaburzenia krzepnięcia | 11,4 |
| przetrwały otwór owalny | 7,89 |
| miażdżyca aorty | 6,14 |
| rozwarstwienie tętnicy szyjnej | 6,14 |
| mechaniczna zastawka serca | 3,50 |
| migrena | 3,50 |
| zwężenie/niedrożność tętnicy szyjnej | 2,63 |
| rozwarstwienie kręgowo-podstawne | 2,63 |
| choroba nerek | 2,63 |
| nadużywanie alkoholu | 1,75 |
| nadużywanie narkotyków | 1,75 |
| choroba nowotworowa | 1,75 |
| akineza ściany przegrody | 0,87 |
| zwężenie tętnicy tylnej mózgu | 0,87 |
| zwężenie aorty | 0,87 |
