Coroczne szczepienie przeciwko grypie sezonowej pracowników placówek opieki zdrowotnej jest zalecane w wielu krajach, jest ono również uwzględnione w polskim Programie Szczepień Ochronnych. W Polsce przeciwko grypie szczepi się około 5–6% personelu. Pod tym względem pozostajemy daleko w tyle za pracownikami amerykańskich placówek ochrony zdrowia.
W czasopiśmie „Morbidity and Mortality Weekly Report” opublikowano wyniki badania ankietowego przeprowadzonego przez Centers for Disease Control and Prevention (CDC) w kwietniu br. wśród 1949 osób zatrudnionych w różnych ośrodkach opieki zdrowotnej, m. in. w szpitalach, placówkach pozaszpitalnych, ośrodkach opieki przewlekłej. Celem badania była ocenia realizacji szczepień przeciwko grypie w tej grupie zawodowej.
W sezonie epidemicznym 2013/2014 szczepieniu przeciwko grypie poddało się 75,2% pracowników. Odsetki zaszczepionych były zróżnicowane w zależności od stanowiska pracy, największy – odpowiednio 92,2 i 90,5% – wśród lekarzy i pielęgniarek, a najmniejszy (57,7%) wśród personelu pomocniczego. W ośrodkach, w których szczepienie przeciwko grypie było wymagane przez pracodawcę, wyszczepialność kształtowała się na poziomie 97,8%. W placówkach, w których szczepienie nie było obowiązkowe, lecz pracownicy byli zachęcani do szczepień, zaszczepiło się 72,4% personelu. Natomiast w ośrodkach, w których szczepienia nie były ani wymagane ani promowane, odsetek ten był wyraźnie mniejszy – 47,9%.
Większość pracowników (77,3%) szczepionkę otrzymała w miejscu pracy. Wśród osób zatrudnionych w ośrodkach oferujących bezpłatne, nieobowiązkowe szczepienia przez okres dłuższy niż 1 dzień, szczepieniu poddało się 80,4%. W placówkach, w których bezpłatne szczepienia prowadzono tylko przez 1 dzień, odsetek ten wyniósł 61,6%, a w placówkach niezapewniających szczepień w ogóle lub oferujących szczepienia płatne – już tylko 49%. A co skłoniło pracowników do szczepień przeciwko grypie? Najczęstszym uzasadnieniem była ochrona własnej osoby przed zachorowaniem na grypę – taką odpowiedź wybrało 43,5% pracowników. Wymaganie szczepienia przez pracodawcę zaznaczyło 25,5% osób, a 8,5% jako przyczynę podało ochronę pacjentów przed zachorowaniem. Natomiast nieszczepieni pracownicy decyzję o niepoddawaniu się szczepieniu tłumaczyli najczęściej jako: „Mogę zachorować w wyniku szczepienia” (20,1%), „Uważam, że szczepionki przeciwko grypie nie są skuteczne” (16,3%), „Szczepienie nie jest mi potrzebne” (16,0%).
Uzyskane wyniki wskazują, że kluczem do sukcesu może być strategia oparta na promocji szczepień oraz na łatwym dostępie do szczepionek. W placówkach, które oferowały bezpłatne szczepionki w miejscu pracy i nie wyznaczały tylko jednego dnia na szczepienie, z dobrowolnych szczepień przeciwko grypie skorzystało aż 80% personelu. Promując szczepienia przeciwko grypie nie można ignorować zastrzeżeń wysuwanych wobec takiej profilaktyki. Skuteczność szczepionek przeciwko grypie nie jest optymalna, jednak należy pamiętać, że szczepienia są podstawowym działaniem wśród obecnie dostępnych metod zapobiegania zachorowaniom na grypę.
