Opracowała Małgorzata Ściubisz, redaktor serwisu „Szczepienia”
Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) typu A jest ostrą chorobą zakaźną, której czynnikiem etiologicznym jest wirus zapalenia wątroby typu A (HAV). Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą fekalno-oralną, w wyniku spożycia skażonej żywności lub wody, lub bliskiego kontaktu z zakażoną osobą, w tym również kontaktu seksualnego, zwłaszcza oralno-analnego. Z uwagi na charakter kontaktów seksualnych, który sprzyja przenoszeniu zakażenia, do grupy ryzyka zachorowania na WZW typu A należą mężczyźni mający kontakty seksualne z mężczyznami (men who have sex with men – MSM).
W okresie od czerwca 2016 roku do maja 2017 roku w krajach Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego (UE/EOG) zgłoszono 4096 przypadków WZW typu A związanych z wystąpieniem międzynarodowego ogniska epidemicznego. Spośród 1400 potwierdzonych przypadków, większość dotyczyła MSM (83%).
Zwiększoną zachorowalność na WZW typu A w tym okresie obserwowano również w Polsce. Analizę danych epidemiologicznych za 2017 rok, z uwzględnieniem szerzenia się zachorowań wśród MSM, opublikowano w czasopiśmie „Przegląd Epidemiologiczny”.
W 2017 roku w Polsce zarejestrowano 3006 przypadków WZW typu A (zapadalność: 7,8/100 000), znacznie więcej niż w 2016 roku (35 zachorowań; zapadalność: 0,09/100 000). Zachorowania częściej dotyczyły mężczyzn niż kobiet, mediana wieku chorych wyniosła 38 lat. Zdecydowana większość (94%) osób, które zachorowały na WZW typu A, nie była szczepiona przeciwko tej chorobie. Hospitalizacji wymagało 87% chorych. Ogółem zarejestrowano 251 ognisk WZW typu A, w których zachorowały 843 osoby. W większości ognisk drogę transmisji HAV określono jako człowiek-człowiek. Najczęściej były to małe ogniska (do 3 osób), głównie w środowisku domowym. 501 zachorowań na WZW typu A dotyczyło osób identyfikujących się jako MSM, co stanowiło prawie 17% wszystkich zarejestrowanych zachorowań oraz ponad 20% zachorowań wśród mężczyzn. Mediana wieku chorych w tej grupie wyniosła 29 lat, większość była nieszczepiona przeciwko WZW typu A (93%). Prawie 17% zachorowań wśród MSM wystąpiło w ogniskach (głównie 2–3 osobowych), a w 90% drogę transmisji określono jako człowiek-człowiek. Żywność wskazano jako drogę szerzenia się zakażenia w niespełna 5% zachorowań wśród MSM, które wystąpiły w ogniskach.
Autorzy badania zwracają uwagę, że obserwowane na przełomie 2016 i 2017 roku zwiększenie zachorowalności na WZW typu A w Europie związane z ogniskiem zachorowań wśród mężczyzn identyfikujących się jako MSM, objęło również Polskę. Sugerują, aby w przyszłości w sytuacji pojawiania się dużego, międzynarodowego ogniska jak najszybciej obejmować szczepieniami grupy ryzyka i tym samym szybciej ograniczyć transmisję zakażeń. W wielu krajach szczepienie przeciwko WZW typu A jest szczególnie zalecane MSM i być może również w Polsce warto takie zalecenie wprowadzić.
