ECDC ostrzega przed krztuścem

W cotygodniowym raporcie dotyczącym zagrożenia chorobami zakaźnymi European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) zwraca uwagę na zwiększającą się liczbę zachorowań na krztusiec w krajach Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego i krajach sąsiednich.

Sytuacja epidemiologiczna krztuśca pogorszyła się już w połowie 2023 roku, a zwiększoną liczba przypadków odnotowano wówczas w kilku krajach w UE/EOG (Belgia, Chorwacja, Dania, Hiszpania, Szwecja, Norwegia). Trend ten utrzymuje się w 2024 roku, a efektem coraz większej liczby zachorowań były pierwsze przypadki zgonów z powodu krztuśca (Czechy, Holandia).

Dostępne dane wskazują, że chorują osoby w każdym wieku, jednak głównie są to dzieci i nastolatki. Część przypadków dotyczy również niemowląt, które są za młode na szczepienie przeciwko krztuścowi lub ze względu na wiek nie otrzymały jeszcze wszystkich dawek schematu podstawowego. W Chorwacji, w której w okresie od stycznia 2023 roku do marca 2024 roku odnotowano łącznie 6261 zachorowań na krztusiec, ponad połowa (67%) dotyczyła dzieci i nastolatków w wieku 10–19 lat, niemowlęta odpowiadały za 3% zachorowań. W Czechach od początku 2024 roku zgłoszono 3101 zachorowań na krztusiec (p. Rekordowa liczba zachorowań na krztusiec w Czechach), a ich liczba stale się zwiększa. Chorują osoby każdym wieku, ale głownie nastolatki w wieku 15–19 lat. Leczenia w szpitalu wymagało ok. 3,4% chorych, a ponad połowę (64,4%) hospitalizowanych stanowiły niemowlęta.

W ocenie ECDC, w aktualnej sytuacji epidemiologicznej:

1. U niemowląt z ciężkimi objawami oddechowymi należy podejrzewać krztusiec niezależnie od obecności kaszlu.
2. Lekarzy sprawujących opiekę medyczną nad dziećmi, w tym również neonatologów, należy poinformować o pogarszającej się sytuacji epidemiologicznej krztuśca i zachęcać do uważności diagnostycznej i wykonywania badań w kierunku krztuśca, co pozwoli na wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia.
3. Kluczowa jest terminowa realizacja szczepienia przeciwko krztuścowi u niemowląt zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień (p. Program Szczepień Ochronnych na 2024 rok dla dzieci i dorosłych). Skuteczną strategią zapobiegania krztuścowi u najmłodszych niemowląt jest bierna ochrona w wyniku szczepienia matki w okresie ciąży (po ukończeniu 27. do 36. tygodnia ciąży).

Krztusiec występuje endemicznie na całym świecie, również w krajach realizujących programy powszechnych szczepień dzieci przeciwko tej chorobie z dużymi wskaźnikami wyszczepialności. Przypomina, że zapadalność na krztusiec zwiększa się cyklicznie co 3–5 lat. Zdaniem ECDC aktualne zwiększenie liczby zachorowań prawdopodobnie jest związane ze zmniejszoną zapadalnością na krztusiec w okresie pandemii COVID-19 i zmniejszeniem wyszczepialności przeciwko krztuścowi w niektórych grupach populacji.