Czy pielęgniarka wykonująca szczepienia na zlecenie lekarza w warunkach szpitalnych musi posiadać określone kompetencje potwierdzone formalnie (np. certyfikat potwierdzający odbycie szkolenia z zakresu szczepień)? Czy może odmówić wykonania zlecenia, jeśli nie posiada takiego szkolenia? Problem dotyczy oddziału intensywnej terapii noworodka, gdzie szczepi się nie tylko przeciwko WZW typu B i gruźlicy, ale także DTaP, Hib, polio oraz pneumokokom. Czy w warunkach POZ problem ten jest regulowany inaczej?
Kwalifikacje pielęgniarki wykonującej szczepienia ochronne określają przepisy § 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 roku w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 753). Zgodnie z jego treścią pielęgniarka posiada wymagane prawem kwalifikacje zawodowe do podania szczepionki, jeżeli spełnia co najmniej jedno z poniższych wymagań:
- odbyła w ramach doskonalenia zawodowego kurs lub szkolenie w zakresie szczepień ochronnych i uzyskała dokument potwierdzający ukończenie tego kursu lub szkolenia, lub
- uzyskała specjalizację w dziedzinie, w przypadku której ramowy program kształcenia podyplomowego obejmował problematykę szczepień ochronnych na podstawie przepisów o zawodach pielęgniarki i położnej, lub
- posiada co najmniej 6-miesięczną praktykę w zakresie przeprowadzania szczepień ochronnych.
Pielęgniarka wykonująca szczepienia (np. u noworodków przebywających na oddziale intensywnej terapii) nie musi ukończyć szkolenia w zakresie szczepień i posiadać certyfikatu potwierdzającego jego odbycie, jeżeli posiada co najmniej 6-miesięczną praktykę w zakresie przeprowadzania szczepień ochronnych lub uzyskała specjalizację w dziedzinie, w przypadku której ramowy program kształcenia podyplomowego obejmował zagadnienia związane ze szczepieniami ochronnymi (np. w dziedzinie medycyny pracy).
Pielęgniarka, która nie posiada żadnych wyżej wymienionych wymaganych prawem kwalifikacji zawodowych do przeprowadzania szczepień ochronnych, powinna odmówić wykonania takiego zlecenia lekarskiego.
Wymagane kwalifikacje zawodowe personelu do przeprowadzania szczepień ochronnych nie są regulowane inaczej w zależności od miejsca i warunków ich wykonywania (są takie same w szpitalu oraz placówkach POZ). Załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 roku w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz. U. z 2018 r., poz. 1756) precyzuje tylko, że szczepienia według aktualnego Programu Szczepień Ochronnych u zdrowego noworodka wykonuje położna oddziału porodowego lub innej jednostki, lub komórki organizacyjnej podmiotu o tym profilu, odpowiedzialna za opiekę nad noworodkiem.
