Opracowały: Iwona Rywczak, Małgorzata Ściubisz
W chińskim badaniu kliniczno-kontrolnym zagnieżdżonym oceniono wpływ szczepień przeciwko różnym chorobom na ryzyko wystąpienia ostrego rozsianego zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego (ADEM). Do badania zakwalifikowano 272 osoby, u których w latach 2011–2015 wystąpił pierwszy epizod ADEM. Grupę kontrolną utworzyło 1096 osób, które nie chorowały na ADEM, dopasowanych pod względem wieku, płci i miejsca zamieszkania. Dane o przebytych szczepieniach pozyskano z rejestrów szczepień. Zarówno u dzieci, jak i dorosłych nie stwierdzono zwiększonego ryzyka wystąpienia ADEM w ciągu 180 dni po jakimkolwiek szczepieniu – OR wyniósł odpowiednio: 1,19 (95% CI: 0,78–1,74) i 0,93 (95% CI: 0,59–1,55). U dzieci zaobserwowano wyłącznie znamienne zwiększenie ryzyka ADEM, jeśli szczepienie wykonano 31–60 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów choroby (OR: 4,04 [95% CI: 1,07–12,69]), czego nie stwierdzono w innych okresach ekspozycji na szczepionki (0–30 i 61–180 dni przed pierwszymi objawami ADEM). Dodatkowo przeprowadzono analizę self-controlled case series uwzględniającą wyłącznie osoby, które zachorowały na ADEM. Porównując ryzyko wystąpienia ADEM w okresie 31–60 dni po szczepieniu (okres ryzyka), z okresem kontrolnym (180 dni po szczepieniu z wyłączeniem okresu ryzyka), nie uzyskano statystycznie istotnego wyniku.
W odniesieniu do rodzaju szczepionki nie stwierdzono znamiennie zwiększonego ryzyka wystąpienia ADEM w ciągu 180 dni po podaniu szczepionki przeciwko WZW typu B (OR: 0,93 [95% CI: 0,56–1,35]), grypie (OR: 1,05 [95% CI: 0,79–1,55]), bezkomórkowej szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (OR: 1,41 [95% CI: 0,55–3,38]), MMR (OR: 1,03 [95% CI: 0,68–3,75]), WZW typu A (OR: 1,44 [95% CI: 0,85–2,98]), ospie wietrzej (OR: 0,88 [95% CI: 0,43–1,67]), „żywej” szczepionce przeciwko polio (OR: 1,35 [95% CI: 0,65–2,89]), 4-walentnej szczepionce przeciwko meningokokom (OR: 1,56 [95% CI: 0,55–5,38]) ani przeciwko wściekliźnie (OR: 1,26 [95% CI: 0,63–2,58]). Ze względu na zbyt małą liczbę przypadków nie udało się ocenić ryzyka po szczepieniu przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu.
Co najmniej 1 nawrót ADEM odnotowano u 39 pacjentów (w tym 21 dzieci). Podanie jakiejkolwiek szczepionki nie wiązało się z wystąpieniem ponownego epizodu ADEM (OR: 1,32 [95% CI: 0,35–5,43]).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepienia nie zwiększają ryzyka wystąpienia ADEM u dzieci i dorosłych. Wyjątkiem jest okres 31–60 dni po szczepieniu u dzieci, choć obserwacji tych nie potwierdzono w dodatkowych analizach.
