Opracowała Małgorzata Ściubisz, Redaktor serwisu „Szczepienia”
W czasopiśmie „Morbidity and Mortality Weekly Report” opublikowano wstępne dane dotyczące skuteczności rzeczywistej (efektywności) aktualnej szczepionki przeciwko grypie sezonowej. Badanie przeprowadzono w pięciu ośrodkach w pięciu stanach (Michigan, Pensylwania, Teksas, Waszyngton oraz Wisconsin) tworzących U.S. Influenza Vaccine Effectiveness (Flu VE) Network i nadzorowanych przez Centers for Disease Control and Prevention (CDC).
Do badania kwalifikowano pacjentów w wieku ≥6 miesięcy, którzy w okresie od 23 listopada 2018 roku do 2 lutego 2019 roku zgłosili się do placówek pozaszpitalnych z powodu objawów ostrego infekcyjnego zapalenia dróg oddechowych. Od 3254 pacjentów z objawami utrzymujących się ≤7 dni pobrano próbki z górnych dróg oddechowych w celu potwierdzenia lub wykluczenia zakażenia wirusem grypy metodą łańcuchowej reakcji polimerazy z odwrotną transkryptazą (RT-PCR) oraz ustalono status szczepienia przeciwko grypie (za zaszczepionych uznano pacjentów, którzy otrzymali ≥1 dawkę szczepionki obowiązującej w aktualnym sezonie epidemicznym ≥14 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów choroby).
Grypę potwierdzono u 465 (14%) pacjentów. U niemal wszystkich osób (98%) zachorowanie wywołał wirus grypy typu A (głównie podtyp A/H1N1pdm2009 [74%]), a jedynie u 2% wirus grypy typu B. Wśród osób chorych na grypę (grupa przypadków) zaszczepionych było 43%, a w grupie, w której nie potwierdzono zakażenia wirusem grypy (grupa kontrolna) odsetek ten wyniósł 57%.
Ogółem skuteczność rzeczywista (efektywność) aktualnej szczepionki przeciwko grypie sezonowej w zapobieganiu ostremu zapaleniu dróg oddechowych wywołanemu wirusem grypy, wymagającemu porady lekarskiej, wyniosła 47% (95% CI: 34–57). Biorąc pod uwagę typ wirusa grypy, który wywołał zachorowanie, skuteczność szczepionki wyniosła 46% (95% CI: 30–58) wobec wirusa A/H1N1pdm2009 oraz 44% (95 CI: 13–64) wobec wirusa grypy A/H3N2. U dzieci (w wieku od 6 miesięcy do 17 lat) skuteczność szczepionki wyniosła 61% (95% CI: 44–73), a wobec zachorowań wywołanych przez wirus A/H1N1pdm2009 – 62% (95% CI: 40–75). W pozostałych grupach wiekowych (18–49 lat oraz ≥50 lat) skuteczność szczepionki wyniosła odpowiednio 37% (95% CI: 9–56) oraz 24% (95% CI: od -15 do 51), a wobec zachorowań wywołanych przez wirus A/H1N1pdm2009 odpowiednio 45% (95% CI: 14–64) oraz 8% (95% CI: od -59 do 46).
Autorzy badania zwrócili uwagę, że w aktualnym sezonie epidemicznym grypy w Stanach Zjednoczonych, podobnie jak w Kanadzie oraz w Europie, dominują zachorowania wywołane przez wirus grypy A/H1N1pdm2009. Oszacowana skuteczność szczepionki wobec zachorowań wywołanych tym typem wirusa jest zbliżona do skuteczności obserwowanej w Stanach Zjednoczonych w sezonie 2015/2016, tj. ostatnim, w którym również dominował ten typ wirusa grypy. Opublikowane niedawno dane kanadyjskie dotyczące wstępnej skuteczności aktualnej szczepionki przeciwko grypie, jak również dane australijskie, wskazują na większą skuteczność szczepionki (odpowiednio 72 oraz 78%) niż obserwowana w Stanach Zjednoczonych. Przyczyny tych różnic mogą być różne, m.in. mniejsza populacja objęta badaniem, różnice geograficzne w krążących wirusach oraz zmienność genetyczna w obrębie podtypów wirusa. CDC podkreśla, że nie są to wyniki ostateczne, ponieważ sezon epidemiczny grypy nadal trwa. Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi nadal należy zalecać szczepienie przeciwko grypie, które jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniom na grypę i jej powikłaniom, w tym zgonom.
