Opracowały: mgr Małgorzata Ściubisz, lek. Iwona Rywczak
W holenderskim populacyjnym badaniu obserwacyjnym oceniono wpływ programu powszechnych szczepień przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV) preparatem 2-walentnym (HPV-2) u dziewcząt na częstość zakażeń w populacjach nieszczepionych kobiet i nieszczepionych heteroseksualnych mężczyzn.
Program powszechnych szczepień z użyciem HPV-2 u dziewcząt w wieku 12 lat rozpoczęto w Holandii w 2010 roku, po jednorazowej akcji szczepień wychwytujących wśród dziewcząt w wieku 12–16 lat w 2009 roku. Wyszczepialność w ramach programu zwiększała się z każdym rokiem jego realizacji (od 2,3% w 2009 r. do 54,1% w 2007 r.). Wyjściową populację badania stanowili pacjenci poradni zdrowia seksualnego, u których w ramach badania przekrojowego o akronimie PASSYON wykonywano badania w kierunku chorób przenoszonych drogą kontaktów seksualnych, w tym zakażeń HPV (oznaczenie DNA HPV w próbkach pobranych z pochwy lub penisa). W próbkach z dodatnim wynikiem badania na obecność DNA HPV przeprowadzono genotypowanie w celu określenia typu HPV. Dane demograficzne dotyczące podejmowanych zachowań seksualnych i statusu szczepienia przeciwko HPV uzyskano na podstawie kwestionariuszy i uzupełniono o dane medyczne rutynowo zbierane w trakcie konsultacji medycznych.
Ostatecznie w badaniu uwzględniono 6354 kobiety, w tym 1574 zaszczepione ≥1 dawką szczepionki przeciwko HPV, 4111 nieszczepionych i 669 o nieznanym statusie szczepienia, oraz 2414 heteroseksualnych mężczyzn w wieku 16–24 lat. Analizą objęto lata 2009–2017, czyli okres realizacji programu powszechnych szczepień z użyciem HPV-2.
Wykazano, że w okresie 8 lat realizacji programu powszechnych szczepień dziewcząt z użyciem HPV-2 częstość zakażeń HPV typu 16 i 18 (tj. typami uwzględnionymi w składzie szczepionki) rocznie zmniejszała się o 12,58% (95% CI: od -14,53 do -10,59) wśród wszystkich kobiet objętych analizą, o 13,04% (95% CI: od -17,54 do -8,30) wśród heteroseksualnych mężczyzn (pierwszorzędowy efekt populacyjny) oraz o 5,38% (95% CI: od -7,84 do -2,87) wśród nieszczepionych kobiet (drugorzędowy efekt populacyjny). Zaobserwowano również, że program powszechnych szczepień z użyciem HPV-2 miał korzystny wpływ na częstość zakażeń nieszczepionkowymi typami HPV, tj. 31 i 45, wobec których HPV-2 zapewnia ochronę krzyżową. Częstość zakażeń HPV typu 31 rocznie zmniejszała się o 6,8% wśród wszystkich kobiet i o 9,7% wśród heteroseksualnych mężczyzn. Z kolei częstość zakażeń HPV typu 45 rocznie zmniejszała się o 4,9% wśród wszystkich kobiet i o 10,4% wśród heteroseksualnych mężczyzn. Ogółem częstość zakażeń onkogennymi typami HPV uwzględnionymi w składzie szczepionki 9-walentnej (tj. 16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58) zmniejszała się rocznie o 5,73% (95% CI: od -7,42 do -4,02) wśród wszystkich kobiet i o 7,82% (95% CI: od -11, 81 do -3,64) wśród heteroseksualnych mężczyzn, a częstość zakażeń wszystkimi typami onkogennymi HPV (tj. 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58 i 59) – o 1,59% (95% CI: od -3,13 do – 0,03) wśród wszystkich kobiet i o 4,1% (95% CI: od -7,69 do -0,38) wśród heteroseksualnych mężczyzn. Efektu takiego nie zaobserwowano wśród nieszczepionych kobiet.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że program powszechnych szczepień przeciwko HPV z użyciem HPV-2 u dziewcząt miał korzystny pośredni wpływ na częstość zakażeń HPV typu 16 i 18 oraz typami, wobec których HPV-2 zapewnia ochronę krzyżową u heteroseksualnych mężczyzn. Zaobserwowano również korzystny pośredni wpływ programu na częstość zakażeń szczepionkowymi typami HPV u nieszczepionych kobiet.
