Opracowała: Małgorzata Ściubisz, redaktor serwisu „Szczepienia”
We wrześniu 2015 roku w Wielkiej Brytanii rozpoczęto powszechne szczepienia przeciwko meningokokom grupy B (MenB) z użyciem białkowej rekombinowanej szczepionki 4CMenB (Bexsero). Szczepienie realizowano w schemacie 2+1, który obejmował podanie 2 dawek szczepienia pierwotnego w wieku 2 i 4 miesięcy oraz dawki uzupełniającej w wieku 12 miesięcy. W badaniu kohortowym oceniono skuteczność rzeczywistą (efektywność) 4CMenB w zapobieganiu inwazyjnej chorobie meningokokowej (IChM) wywołanej przez MenB u dzieci objętych programem, a także wpływ programu powszechnych szczepień na epidemiologię zakażeń MenB po 3 latach jego realizacji. W badaniu wykorzystano dane gromadzone w ramach czynnego nadzoru epidemiologicznego nad IChM. Wśród dzieci objętych programem wyszczepialność do ukończenia 12. miesiąca życia była duża i wyniosła 92,5% dla 2 dawek szczepionki, a do ukończenia wieku 2 lat wszystkie 3 dawki szczepionki otrzymało 87,9% dzieci (dane z początku 2018 r.).
Efekt programu szczepień przeciwko MenB w kohorcie dzieci objętej szczepieniami w ramach programu, niezależnie od statusu szczepienia i liczby otrzymanych dawek, oceniono, porównując zapadalność IChM po rozpoczęciu programu z oczekiwaną zapadalnością oszacowaną w ciągu 4 lat przed rozpoczęciem programu szczepień w podobnej kohorcie dzieci w wieku do 5 lat. Odnotowano, że po rozpoczęciu programu powszechnych szczepień zapadalność na IChM wywołaną przez MenB zmniejszyła się o 75% (63 obserwowane przypadki vs 253 przypadki oczekiwane; IRR: 0,25 [95% CI: 0,19–0,36]). W kohorcie dzieci w wieku do 5 lat, w której nie wszystkie dzieci były objęte szczepieniami, zapadalność na IChM wywołaną przez MenB zmniejszyła się o 45% (106 obserwowanych przypadków vs 169 oczekiwanych przypadków; IRR: 0,55 [95% CI: 0,43–0,70]). Ogółem dzięki programowi powszechnych szczepień w ciągu 3 lat udało się zapobiec 277 zachorowaniom na IChM wywołaną przez MenB w populacji dzieci kwalifikujących się do szczepienia w ramach programu. W badaniu oceniono także efekty programu w zależności od wieku i liczby należnych dawek szczepionki, tj. 0–8 tygodni (dzieci, które nie kwalifikowały się do programu ze względu na zbyt młody wiek), 9–17 tygodni (dzieci, które kwalifikowały się do otrzymania 1 dawki), 18–51 tygodni (dzieci, które kwalifikowały się do otrzymania 2 dawek), 12 miesięcy (dzieci, które kwalifikowały się do otrzymania 3 dawek) oraz 2 lat (dzieci, których część kwalifikowała się do otrzymania 3 dawek). Odnotowano, że zapadalność na IChM wywołaną przez MenB wśród dzieci, które kwalifikowały się do otrzymania 2 dawek szczepionki, zmniejszyła się o 70% (IRR: 0,30 [95% CI: 0,19–0,49]), wśród dzieci, które kwalifikowały się do otrzymania 3 dawek szczepionki, zmniejszyła się o 80% (IRR: 0,20 [95% CI: 0,11–0,36]), a wśród dzieci w wieku 2 lat (których część kwalifikowała się do otrzymania 3 dawek szczepionki) zmniejszyła się o 57% (IRR: 0,43 [95% CI: 0,25–0,74]). Wśród dzieci, które kwalifikowały się do podania 1 dawki 4CMenB, zapadalność na IChM wywołana przez MenB nie zmieniła się (IRR: 0,99 [95% CI: 0,56–1,74]).
Efektywność szczepionki obliczono na podstawie odsetka zaszczepionych w grupie dzieci, które zachorowały na IChM, oraz odsetka zaszczepionych 4CMenB w całej populacji dzieci dopasowanych pod względem wieku. Skuteczność 1 dawki 4CMenB w zapobieganiu IChM wywołanej przez MenB wyniosła 24,1% (95% CI: od -37,6 do 58,2), skuteczność 2 dawek wyniosła 52,5% (95% CI: od -33,5 do 83,2), a skuteczność 3 dawek wyniosła 59,1% (95% CI: od -31,1 do 87,2).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że 3 lata po rozpoczęciu programu powszechnych szczepień z użyciem 4CMenB nadal obserwuje się korzystny wpływ programu na epidemiologię IChM wywołaną przez MenB wśród niemowląt i dzieci. Ochrona utrzymuje się co najmniej przez 2 lata po szczepieniu w schemacie 2+1.
