Opracowała: lek. Iwona Rywczak
Skróty: CI – przedział ufności, IChP – inwazyjna choroba pneumokokowa, IRR – iloraz współczynników zapadalności, PCV-10 – 10-walentna skoniugowana szczepionka przeciwko pneumokokom
Powszechne szczepienia niemowląt 10-walentną skoniugowaną szczepionką przeciwko pneumokokom (PCV-10) rozpoczęto w Finlandii we wrześniu 2010 roku. Na podstawie danych z systemu nadzoru epidemiologicznego oceniono wpływ tego programu na zapadalność na inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP) u dzieci w ciągu kilku lat jego realizacji. W Finlandii przypadki hodowli Streptococcus pneumoniae z krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego podlegają obowiązkowemu zgłoszeniu.
Dzieci objęte programem szczepień (urodzone po 31 maja 2010 r.) obserwowano od ukończenia 3. miesiąca życia do 2016 roku. Oceniono również efekty pośrednie programu w populacji dzieci nieuprawnionych do powszechnych szczepień, urodzonych w latach 2006–2010. Zapadalność na IChP w tych populacjach porównano z zapadalnością wyjściową, przed wprowadzeniem programu szczepień. Przypadki IChP podzielono na 3 kategorie w zależności od etiologii – wywołane przez typy pneumokoka uwzględnione w PCV-10 (szczepionkowe), przez typy związane z typami szczepionkowymi (tj. należące do tej samej grupy serologicznej, np. 6A, 19A) oraz wywołane przez typy nieszczepionkowe.
Wśród dzieci objętych programem szczepień zapadalność na IChP niezależnie od typu serologicznego pneumokoka zmniejszyła się o 79% (95% CI: 74–83) z 42,9 do 9,2 przypadku/100 000 osobolat. Zapadalność na IChP wywołaną przez typ pneumokoka uwzględniony w PCV-10 zmniejszyła się o 94% (95% CI: 91–96) z 32,3 do 1,9 przypadku/ 100 000 osobolat. Odnotowano zwiększenie zapadalności na IChP wywołaną przez typy nieszczepionkowe, ale wynik nie był statystycznie istotny (iloraz współczynników zapadalności [IRR]: 1,53 [95% CI: 0,96–2,49]). W odniesieniu do ochrony krzyżowej, tj. ochrony przed IChP wywołaną przez typy związane z typami szczepionkowymi, mniejsza zapadalność (z 6,3 do 3,8/100 000 osobolat, tj. o 95% [95% CI: 75–100]) po wprowadzeniu szczepień PCV-10 wiązała się głównie z redukcją zachorowań na zakażenia inwazyjne typem 6A. Nie zaobserwowano wpływu na epidemiologię IChP wywołaną przez typ 19A – zapadalność zmniejszyła się wprawdzie o 26%, ale wynik nie był statystycznie istotny (95% CI: -13–51).
Odnotowano 6 zachorowań na IChP mimo szczepienia (zdefiniowanych jako zakażenie wywołane przez typ szczepionkowy ≥2 tygodnie po podaniu ostatniej dawki szczepienia podstawowego).
Wśród dzieci nieuprawnionych do powszechnych szczepień zapadalność na IChP wywołaną przez typy uwzględnione w PCV-10 zmniejszyła się o 58% (95% CI: 37–73) z 5,9 do 2,5 przypadku/100 000 osobolat, a w odniesieniu do IChP niezależnie od etiologii redukcja ta wyniosła 33% (95% CI: 8–52). Nie stwierdzono wpływu na epidemiologię zakażeń inwazyjnych wywołanych przez typy związane z typami szczepionkowymi.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że realizacja powszechnych szczepień przeciwko pneumokokom w ciągu 6 lat wywarła duży, korzystny wpływ na epidemiologię IChP wywołanej przez typy szczepionkowe u dzieci objętych programem szczepień. W tym czasie odnotowano również utrzymywanie się krzyżowej ochrony przed zakażeniem wywołanym typem 6A, brak istotnego wpływu na zapadalność na IChP wywołaną przez typ 19A i typy nieszczepionkowe, a także zmniejszenie zapadalności na IChP wśród dzieci starszych, nieuprawnionych do powszechnych szczepień.