Czy 2 dawki szczepionki MMR zapewniają trwałą odporność przeciwko różyczce?

Data utworzenia:  23.03.2015
Aktualizacja: 18.05.2015
dr hab. n. med. Ernest Kuchar
Katedra i Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Czy 2 dawki szczepionki MMR zapewniają trwałą odporność przeciwko różyczce? Czy kobiety w wieku rozrodczym szczepione w dzieciństwie będą zabezpieczone przed różyczką w okresie, kiedy mogą zajść w ciążę?

Szczepienie przeciwko różyczce indukuje zarówno odporność humoralną, jak i komórkową. Po szczepieniu pojedynczą dawką szczepionki przeciwko różyczce zawierającej szczep RA 27/3 w wieku ≥12 miesięcy, około 95% szczepionych uzyskuje serologiczne dowody odporności na zakażenie (p. tabela). Szczepionka okazała się bardzo skuteczna w praktyce. Po wprowadzeniu powszechnych szczepień przeciwko różyczce w Stanach Zjednoczonych w 1969 roku, liczba zachorowań zmniejszyła się o 99%, z prawie 58 tys. przypadków w 1969 roku do 271 przypadków w 1999 roku (CDC, 2000). Po drugiej dawce szczepionki MMR, swoiste przeciwciała przeciwko różyczce wykrywano u około 99% osób, a u około 60% uzyskano czterokrotne zwiększenie miana.

Dostępne badania wskazują, że kliniczna skuteczność szczepionki zawierającej szczep RA 27/3 po podaniu pojedynczej dawki wynosi około 97% (zakres: 94–100%) (p. tabela), dlatego ogniska różyczki w populacji szczepionych szczepem wirusa różyczki RA 27/3 są rzadkie.

Wykazano również, że już pojedyncza dawka szczepionki przeciwko różyczce zapewnia długotrwałą odporność. U większości osób szczepionych jedną dawkę wykrywano swoiste przeciwciała 16 lat po szczepieniu, choć poziom przeciwciał zmniejszał się z upływem czasu. Pomimo zmniejszenia poziomu przeciwciał poszczepiennych, dane z nadzoru nad różyczką i zespołem różyczki wrodzonej wskazują, że odporność nadal się utrzymuje i nie dochodzi do zachorowań. Około 91–100% szczepionych dwiema dawkami miało wykrywalne przeciwciała po 12 do 15 latach od przyjęcia drugiej dawki.

Tabela. Immunogenność, skuteczność rzeczywista i trwałość seroprotekcji po szczepieniu MMR II
choroba serokonwersja po 1 dawce (mediana, zakres) skuteczność rzeczywista (efektywność) czas utrzymywania się seroprotekcjia
1 dawka 2 dawki 1 dawka 2 dawki
odra 96% (84–100%) 93% (39–100%) 97% (67–100%) ≥11 lat ≥15 lat
świnka 94% (89–97%) 78% (49–92%) 88% (66–95%) ≥10 lat ≥15 lat
różyczka 99% (95–100%) 97% (94–100%) Nie dotyczy ≥16 lat ≥15 lat
a seroprotekcja – stężenie swoistych przeciwciał w surowicy powyżej wartości uznanych za ochronne

Jak widać z powyższej tabeli, najlepszą odpowiedź uzyskano właśnie na składową różyczkową szczepionki MMR II.

Podsumowując, zgodnie z zaleceniami Advisory Commitee on Immunization Practices (CDC) za odporne na różyczkę uznaje się osoby, które udokumentowały otrzymanie przynajmniej 1 dawki szczepionki MMR lub innej szczepionki przeciwko różyczce w wieku ≥12 miesięcy lub mają w surowicy swoiste przeciwciała (laboratoryjne dowody odporności). Ponieważ odporność poszczepienna utrzymuje się długo, nie ma potrzeby dodatkowego uodparniania kobiet w wieku rozrodczym, które zostały zaszczepione w dzieciństwie.

Po ewentualnym podaniu dawki przypominjącej szczepionki należy odczekać z zachodzeniem w ciążę 1 miesiąc. Nie należy sprawdzać odpowiedzi poszczepiennej, gdyż uzyskane miano swoistych przeciwciał, choć wystarczające do ochrony, może być na tyle małe, że może nie zostać wykryte testami komercyjnymi.

Piśmiennictwo:

1. Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada (SOGC) guideline on rubella in pregnancy J. Obstet. Gynaecol. Can. 2008; 30:152
2. Prevention of measles, rubella, congenital rubella syndrome, and mumps, 2013: summary recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm. Rep., 2013; 62: 1–34 (p. Zapobieganie zachorowaniom na odrę, świnkę i różyczkę oraz profilaktyka zespołu różyczki wrodzonej. Zalecenia ACIP)
3. Centers for Disease Control and Prevention. The Pink Book. 12th edition. Atlanta, GA: Centers for Disease Control and Prevention; 2012
4. Demicheli V., Rivetti A., Debalini M.G. i wsp.: Vaccines for measles, mumps and rubella in children. Cochrane Database Syst Rev. 2012; 2: CD004407. doi: 10.1002/14651858.CD004407.pub3.
Wybrane treści dla pacjenta
  • Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
  • Szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce
  • Szczepienie przeciwko meningokokom
  • Szczepienia przed wyjazdem na Karaiby (Wyspy Karaibskie)
  • Szczepienie przeciwko gruźlicy
  • Różyczka u dorosłych
  • Szczepienie przeciwko pałeczce hemofilnej typu b (Hib)
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Południowej
  • Szczepienie przeciwko środkowoeuropejskiemu odkleszczowemu zapaleniu mózgu
  • Szczepienia obowiązkowe dla podróżnych

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań