Skróty: IOM – Institute of Medicine, MMR – szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce
Już w 2002 roku amerykański IOM na podstawie analizy wyników badań z grupą kontrolną (5 kliniczno-kontrolnych i kohortowych oraz 1 z randomizacją) stwierdził, że dane naukowe przemawiają za odrzuceniem hipotezy o takim związku przyczynowym. W uwzględnionym w tej analizie niemieckim badaniu z randomizacją, którym objęto 496 niemowląt w 3. miesiącu życia szczepionych (DTP, Hib, OPV) lub nieszczepionych (grupa kontrolna), nieswoiste objawy kliniczne chorób infekcyjnych w ciągu 30 dni po wizycie były znamiennie częstsze wśród dzieci z grupy kontrolnej (nieszczepionych).
Z kolei w badaniu obserwacyjnym, opublikowanym już po raporcie IOM, autorzy brytyjscy ocenili ryzyko względne ciężkich heterogennych zakażeń bakteryjnych i wirusowych w okresie 30, 60 lub 90 dni po podaniu szczepionki MMR w 2. roku życia, w porównaniu z okresem kontrolnym. Ryzyko takich zakażeń po szczepieniu MMR nie było zwiększone, a ryzyko bakteryjnego zapalenia płuc w okresie 90 dni po szczepieniu było nawet mniejsze.
Wyniki kilku badań z grupą kontrolną (kliniczno-kontrolnych, kohortowych i z randomizacją [te ostatnie w krajach rozwijających się]), sugerowały, że szczepionka przeciwko gruźlicy (BCG) podana w pierwszych dniach lub tygodniach życia dziecka może wywierać nieswoisty długotrwały efekt ochronny przed sepsą bakteryjną i ciężkimi zakażeniami układu oddechowego wymagającymi hospitalizacji, a także wiąże się z mniejszą umieralnością ogólną zaszczepionych dzieci w porównaniu z nieszczepionymi BCG. Obserwacji tych nie potwierdziło opublikowane niedawno badanie z randomizacją przeprowadzone w Danii, w którym wykazano jednak, że w grupie dzieci szczepionych BCG w pierwszych dniach po urodzeniu, w porównaniu z nieszczepionymi, ryzyko hospitalizacji (w tym z powodu zakażeń) w ciągu pierwszych 15 miesięcy życia było podobne. Wyniki tego badania nie potwierdziły więc także hipotezy o „przeciążeniu” układu immunologicznego dziecka przez tę „żywą” szczepionkę.
Piśmiennictwo:
1. Stratton K., Wilson Ch.B., McCormick M.C. (red.), Immunization Safety Review Committee, Board on Health Promotion and Disease Prevention: Immunization safety review multiple immunizations and immune dysfunction. Institute of Medicine of the National Academy of Sciences, 2002 (www.nap.edu/catalog/10306.html)2. Otto S., Mahner B., Kadow I. i wsp.: General nonspecific morbidity is reduced after vaccination within the third month of life the Greifswald study. J. Infect., 2000; 41: 172–175
3. Stowe J., Andrews N., Taylor B. i wsp.: No evidence of an increase of bacterial and viral infections following Measles, Mumps and Rubella vaccine. Vaccine, 2009; 27: 1422–1425
4. deCastro M.J., Pardo-Seco J., Martinón-Torres F.: Nonspecific (heterologous) protection of neonatal BCG vaccination against hospitalization due to respiratory infection and sepsis. Clin. Infect. Dis., 2015; 60: 1611–1619
5. Rieckmann A., Villumsen M., Sorup S. i wsp.: Vaccinations against smallpox and tuberculosis are associated with better long-term survival: a Danish case-cohort study 1971–2010. Int. J. Epidemiol., 2016; doi:10.1093/ije/dyw120
6. Stensballe L.G., Sorup S., Aaby P. i wsp.: BCG vaccination at birth and early childhood hospitalisation: a randomised clinical multicentre trial. Arch. Dis. Child., 2016, doi: 10.1136/archdischild-2016-310 760
7. Zeman K., Mrukowicz J.: Trening układu immunologicznego? Dyskusja o możliwych nieswoistych korzyściach ze szczepienia BCG. Med. Prakt. Szczepienia 4/2016, s. 18–21
8. Destefano F., Offit P., Fisher A.: Vaccine safety. (W:) Plotkin A.S., Orenstein A.W., Offit A.P. (red.): Vaccines. Wyd. 7, Elsevier, 2018: 1584–1600
