Skróty: COVID-19 – ang. coronavirus disease 2019, choroba wywołana przez nowego koronawirusa SARS-CoV-2, SARS-CoV-2 – ang. severe acute respiratory syndrome coronavirus 2, koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2
Wprowadzenie
U większości pacjentów z COVID-19 przebieg choroby jest łagodny lub umiarkowany, podczas gdy u około 10%–15% chorych rozwija się ciężka postać zakażenia SARS-CoV-2, u 5% zaś osób przebieg jest krytyczny. Średni czas powrotu do zdrowia po przebyciu COVID-19 wynosi 2–3 tygodnie w zależności od ciężkości objawów zakażenia. Jednakże u 1 na 5 chorych niezależnie od ciężkości przebiegu infekcji objawy mogą trwać ≥5 tygodni, podczas gdy u 1 na 10 pacjentów mogą utrzymywać się objawy trwające ≥12 tygodni. Utrzymujące się objawy, które zgłaszają chorzy po przebytym zakażeniu SARS-CoV-2 nazywane są long COVID.
Cel pracy
Celem badania było podsumowanie aktualnych danych dotyczących częstości występowania objawów, powikłań i leczenia long COVID oraz wskazanie priorytetowych obszarów badań w tym zakresie.Metody
Rodzaj badania: badanie przeglądowe przeprowadzone w lutym 2021 r.
Analizowane parametry: naukowcy wykorzystali bazę danych the Living Systematic Review w celu znalezienia artykułów dotyczących utrzymujących się objawów COVID-19. W badaniu uwzględniono łącznie 27 artykułów naukowych.
Wyniki
Analiza danych dotycząca częstości występowania objawów long COVID wykazała, że wśród 10 najczęściej zgłaszanych dolegliwości wymieniano: zmęczenie, duszność, ból mięśni, ból stawów, ból głowy, kaszel, ból w klatce piersiowej, zaburzenia węchu, zaburzenia smaku oraz biegunkę. Innymi częstymi objawami były upośledzenie funkcji poznawczych, utrata pamięci, lęk, a także zaburzenia snu. Ponadto pacjenci z long COVID często zgłaszali pogorszenie jakości życia, problemy ze zdrowiem psychicznym oraz problemy ze znalezieniem zatrudnienia. Obecność więcej niż pięciu objawów w pierwszym tygodniu zakażenia SARS-CoV-2 była istotnie związana z rozwojem zespołu long COVID niezależnie od wieku i płci. Analiza wykazała także, że starszy wiek, płeć żeńska, przyjęcie do szpitala w momencie wystąpienia objawów, początkowo występująca duszność, ból w klatce piersiowej, nieprawidłowości w badaniu osłuchowym klatki piersiowej, choroby współistniejące – a zwłaszcza astma były istotnie związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia utrzymujących się objawów COVID-19.
Podsumowanie
Różnorodność objawów klinicznych i powikłań, które mogą wystąpić u pacjentów z long COVID wskazuje na potrzebę lepszego zrozumienia przebiegu choroby. Przeprowadzone badanie podkreśla, że pacjenci z long COVID mogą wymagać interdyscyplinarnej opieki obejmującej m.in. długoterminowe monitorowanie objawów w celu identyfikacji potencjalnych powikłań, rehabilitację oraz wsparcie psychologiczne/psychiatryczne.
