Jakie środki ochrony przed wirusem SARS-CoV-2 zastosować w gabinecie okulistycznym?

14.03.2020
dr n. med. Weronika Rymer, dr n. med. Agnieszka Wroczyńska, dr n. med. Agnieszka Matkowska-Kocjan

Okuliści są narażeni na zakażenia patogenami przenoszonymi drogą kropelkową, w tym SARS-CoV-2. Sprzyjają temu: bliska odległość twarzy lekarza i pacjenta (<1 m w czasie badania lampą szczelinową i podczas oftalmoskopii) i potencjalnie możliwy kontakt z materiałem biologicznym zawierającym wirusa. Xia J. i wsp. u jednego spośród 30 pacjentów z rozpoznanym COVID-19 stwierdzili obecność materiału genetycznego wirusa SARS-CoV-2 w treści łez i wydzieliny z worka spojówkowego (pacjent nie miał ciężkiej postaci COVID-19).

Do zakażenia może dojść bezpośrednio poprzez zanieczyszczenie błon śluzowych ust, nosa, oczu materiałem biologicznym zawierającym wirusa (treść dróg oddechowych, prawdopodobnie łzy i treść worka spojówkowego) lub pośrednio drogą kontaktową poprzez zanieczyszczone powierzchnie (dotknięcie zanieczyszczonej powierzchni a następnie błon śluzowych).

W obecnej sytuacji epidemiologicznej, gdy liczba zakażeń jest coraz większa, możliwa jest transmisja na terenie Polski wirusa przez osobę zakażoną. Zanim rozwiną się objawy kliniczne choroby należy:

1. dokonać oceny pacjenta pod kątem ryzyka zakażenia SARS-CoV-2,

2. stosować środki indywidualnej ochrony osobistej,

3. przestrzegać zasad higieny sanitarnej,

4. zastosować środki profilaktyczne względem pacjenta.

Jeśli to możliwe, wskazane jest ograniczenie przyjmowanych pacjentów do minimum. Wynika to zarówno z ryzyka zakażenia się okulisty, jak i kolejnych pacjentów. Jeśli procedury higieniczno-sanitarne nie będą wystarczająco efektywne i wystąpią ogólne trudności z dostępem do środków indywidualnej ochrony i środków do dezynfekcji wynikających z konsekwencji epidemii, wskazane jest odroczenie wizyt pacjentów, którzy nie wymagają pilnego leczenia okulistycznego.

Ad 1.

Przed przyjęciem należy przeprowadzić z pacjentem wywiad odnośnie do wyjazdów (zagranicznych i na terenie Polski) w ciągu ostatnich 14 dni, kontaktów z osobami, które wyjeżdżały do rejonów transmisji wirusa oraz kontaktu z osobami z objawami zakażenia układu oddechowego. Jeśli na któreś z tych pytań pacjent odpowiedział twierdząco a objawy kliniczne zakażenia układu oddechowego nie występują, wskazane jest odroczenie terminu wizyty.

Należy również zapytać o objawy infekcji układu oddechowego:, kaszel, duszność, gorączkę oraz zmierzyć temperaturę ciała termometrem bezdotykowym. Jeśli u pacjenta występują objawy zakażenia układu oddechowego i istnieje obawa, że może być zakażony SARS-CoV-2, należy od razu wdrożyć zasady postępowania: Jakie są zasady postępowania z pacjentem z podejrzeniem zakażenia SARS-CoV-2?

Zapalenie spojówek może być również objawem COVID-19 (przekrwienie spojówek obserwowano u 9 spośród 1099 hospitalizowanych pacjentów w Chinach [0,8%]). Zapalenie spojówek może występować niezależnie od zakażenia SARS-CoV-2 jako choroba towarzysząca.

Na wypadek ewentualnego dochodzenia epidemiologicznego zaleca się zgromadzenie informacji i udokumentowanie ich np. w formie prostej ankiety, którą pacjent wypełnia przed wejściem do gabinetu.

Ad 2.

W czasie największego wzrostu zachorowań należy zdecydowanie rozważyć przesunięcie wizyt pacjentów, którzy nie muszą mieć pilnie przeprowadzonego badania i leczenia okulistycznego. Jeśli jednak pacjent wymaga bezwzględnie konsultacji konieczne jest stosowanie odpowiednich środków ochrony (PPE). Do każdego pacjenta należy zakładać:

- fartuch jednorazowy,

- maskę chirurgiczną,(w przypadku procedur, w trakcie których tworzy się aerozol lub gdy ustawienie twarzy względem pacjenta powoduje, że powietrze wydychane przez pacjenta może być zaciągnięte z boku twarzy lekarza [pod maseczkę chirurgiczną] wskazane jest zastosowanie maski FFP2),

- przyłbicę lub gogle,

- rękawiczki.

Po zakończeniu procedury medycznej należy zdjąć PPE w sposób minimalizujący ryzyko kontaminacji, i dokonać dezynfekcji rąk. Nie należy wychodzić w założonych PPE poza gabinet, gdzie była przeprowadzona procedura medyczna. PPE należy zakładać świeże do każdego pacjenta. Opis zakładania i zdejmowania PPE: Jakie środki indywidualnej ochrony osobistej powinien stosować personel medyczny podczas opieki nad pacjentem z podejrzeniem zakażenia SARS-CoV-2?

Bezpośrednio po zakończeniu badaniu lampą szczelinową, oftalmoskopem lub innym sprzętem należy zdekontaminować ręce i zdjąć rękawiczki. Jeśli w czasie wykonywania procedury jest przerwa np. na wypełnienie dokumentacji, wymianę soczewki itp., każdorazowo należy wcześniej zdekontaminować ręce, zdjąć rękawice, zdezynfekować ręce. Nie wolno dotykać powierzchni i przedmiotów rękami ubranymi w rękawiczki, które były używane w czasie badania pacjenta. Należy pamiętać o dekontaminacji dotykanych przedmiotów i powierzchni.

strona 1 z 2
Zobacz także
Wybrane treści dla pacjenta
  • Test combo – grypa, COVID-19, RSV
  • Koronawirus (COVID-19) a grypa sezonowa - różnice i podobieństwa
  • Przeziębienie, grypa czy COVID-19?
Aktualna sytuacja epidemiologiczna w Polsce Covid - aktualne dane

COVID-19 - zapytaj eksperta

Masz pytanie dotyczące zakażenia SARS-CoV-2 (COVID-19)?
Zadaj pytanie ekspertowi!