Oba leki podaje się dożylnie w powolnym wlewie, w placówce medycznej wyposażonej w leki i sprzęt do leczenia ciężkich reakcji poprzetoczeniowych. Pacjenta powinno się obserwować przez co najmniej godzinę po podaniu leku.
W tabeli 2 zestawiono preparaty zawierające nAbs przeznaczone do stosowania u chorych na COVID-19.
| Tabela 2. Preparaty zawierające przeciwciała do stosowania u osób zakażonych SARS-CoV-2 | ||||
|---|---|---|---|---|
| Preparat | Dawkowanie | Przeciwwskazania | Działania niepożądane | Uwagi |
| osocze ozdrowieńców | 200–400 ml (wg PTEiLChZ) | – łagodny przebieg choroby
– wystąpienie ≥1 ze stanów: konieczność wentylacji mechanicznej; wstrząs septyczny; niewydolność wielonarządowa |
– reakcja hemolityczna
– niehemolityczna reakcja gorączkowa – reakcja alergiczna (pokrzywka, anafilaksja) – TRALI – TACO – hipotermia – transmisja patogenów krwiopochodnych – teoretyczne ryzyko wystąpienia ADE i osłabienie długotrwałej odpowiedzi immunologicznej |
wg AOTMiT stosowane na początku choroby (do 8. dnia od początku objawów) u pacjentów w ciężkim stanie |
| immunoglobuliny anty-SARS-CoV-2 | dawkowanie zależne od preparatu stosowanego w badaniu klinicznym | – TRALI
– TACO – ADE – reakcje alergiczne – alloimmunizacja krwinek czerwonych – transmisja patogenów krwiopochodnych |
zasady podania jak przy przetoczeniu preparatów immunoglobulin | |
| mAbs: kasiriwimab i imdewimab | 1200/1200 mg w pojedynczej dawce wkrótce po rozpoznaniu zakażenia SARS-CoV-2 w ciągu 10 dni od pojawienia się pierwszych objawów | – reakcja nadwrażliwości na którykolwiek składnik leku | – reakcje nadwrażliwości
– gorączka – dreszcze – pokrzywka – świąd skóry – ból brzucha |
– powolny wlew – obserwacja pacjenta po przetoczeniu przez ≥1 h
– przetoczenie w placówce medycznej z natychmiastowym dostępem do leków i sprzętu stosowanego w leczeniu ciężkich reakcji poprzetoczeniowych, w tym reakcji anafilaktycznej – lek nie jest zalecany u pacjentów z ciężkim przebiegiem COVID-19, wymagających wysokoprzepływowej tlenoterapii lub mechanicznej wentylacji |
| mAbs: bamlaniwimab z etesewimabem | 700 mg/1400 mg w pojedynczej dawce wkrótce po rozpoznaniu zakażenia SARS-CoV-2 w ciągu 10 dni od pojawienia się pierwszych objawów | – nudności i wymioty
– biegunka – zwroty głowy – ból głowy – świąd skóry – reakcje nadwrażliwości | ||
| ADE – wzmocnienie zakażenia zależne od przeciwciał, AOTMiT – Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, mAbs – przeciwciała monoklonalne, nAbs – przeciwciała neutralizujące, PTEiLChZ – Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, TACO – poprzetoczeniowe przeciążenie układu krążenia, TRALI – ostre poprzetoczeniowe uszkodzenie płuc | ||||
Bamlaniwimab i etesewimab oraz kasiriwimab i imdewimab są ludzkimi rekombinowanymi przeciwciałami IgG1 produkowanymi na liniach komórkowych. Znajdujące się w każdym z preparatów złożonych 2 różne mAbs wiążą się silnie i niekonkurencyjnie z epitopami domeny RBD białka S SARS-CoV-2. W związku z pojawieniem się nowych wariantów SARS-CoV-2 powstało pytanie, czy te mAbs będą wobec nich skuteczne. Wiele badań klinicznych z użyciem mAbs przeprowadzono, zanim rozpowszechniły się warianty SARS-CoV-2, które wzbudzają obecnie zainteresowanie i są odpowiedzialne za III falę epidemii. Badania in vitro sugerują, że preparat bamlaniwimabu z etesewimabem wykazuje aktywność przeciwko wariantowi B.1.1.7 (tzw. wariant brytyjski), ale jego aktywność może być teoretycznie zmniejszona w przypadku wariantu B.1.351.1 (wariant SARS-CoV-2 z RPA). Znaczenie kliniczne pozostaje jednak na razie nieznane. Badania z użyciem kasiriwimabu z imdewimabem wskazują natomiast, że te mAbs razem i osobno zachowały aktywność neutralizującą wobec wariantów B.1.1.7 (wariant brytyjski), B.1.351 (wariant z RPA), P.1 (wariant z Brazylii) oraz innych wariantów z mutacjami w zakresie białka S: B.1.427/B.1.429 (wariant z Kalifornii) i B.1.526 (wariant z Nowego Jorku). Producent tego preparatu wyraził na swojej stronie internetowej opinię, że silne działanie neutralizujące stosowanych łącznie kasiriwimabu z imdewimabem prawdopodobnie zmniejsza zdolność zmutowanych wariantów do ucieczki przed leczeniem i chroni przed zakażeniem nowymi wariantami wirusa.14
Ze stosowaniem preparatów immunoglobulin anty-SARS-CoV-2, w tym mAbs, wiąże się pytanie o ryzyko rozwoju wzmocnienia zakażenia zależnego od przeciwciał (ADE). W zjawisku tym kompleksy immunologiczne wirus–przeciwciało tak oddziałują z komórkami, że sprzyjają wniknięciu wirusa do ich wnętrza i zwiększają zakażenie. 2 Choć w przypadku koronawirusów (w tym SARS-CoV-2) wykazano możliwość ułatwienia wniknięcia do niektórych komórek układu odpornościowego (m.in. makrofagów) w mechanizmie ADE, to jak dotąd nie potwierdzono, by wirus w nich się replikował. Znaczenie tego zjawiska w przypadku koronawirusów pozostaje nieznane, również w kontekście leczenia mAbs.2
Zastosowanie mAbs może natomiast mieć wpływ na rozwój odpowiedzi poszczepiennej po podaniu szczepionki przeciwko COVID-19. Dlatego zaleca się, aby u osób, które otrzymały przeciwciała monoklonalne anty-SARS-CoV-2, szczepienie przeciwko COVID-19 odroczyć o ≥90 dni w celu uniknięcia niekorzystnego wpływu na rozwój odpowiedzi poszczepiennej. U osób wcześniej szczepionych, które jednak zachorują na COVID-19 i mają wskazania do wdrożenia preparatów zawierających nAbs, w tym mAbs, wcześniejsza immunizacja nie ma wpływu na ich zastosowanie w terapii zakażenia SARS-CoV-2.15
Piśmiennictwo:
1. Yamada T.: Therapeutic monoclonal antibodies. Keio J. Med., 2011; 60: 37–462. Taylor A., Foo S.S., Bruzzone R. i wsp.: Fc receptors in antibody-dependent enhancement of viral infections. Immunological reviews, 2015; 268: 340–364
3. Li F.: Structure, function, and evolution of coronavirus Spike proteins. Annu. Rev. Virol., 2016; 3: 237–261
4. Jiang, S., Hillyer C., Du L.: Neutralizing antibodies against SARS-CoV-2 and other human coronaviruses. Trends Immunol., 2020; 41: 355–359
5. Wang Y., Zhang L., Sang L. i wsp.: Kinetics of viral load and antibody response in relation to COVID-19 severity. J. Clin. Invest., 2020; 130: 5235–5244
6. Libster R., Pérez Marc G., Wappner D. i wsp.; Fundación INFANT–COVID-19 Group: Early high-titer plasma therapy to prevent severe Covid-19 in older adults. N. Engl. J. Med., 2021; 384: 610–618.
7. Flisiak R., Parczewski M., Horban A. i wsp.: Zalecenia diagnostyki i terapii zakażeń SARS-CoV-2 Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych z dnia 13 października 2020 roku. Aneks # 2 do rekomendacji z 31 marca 2020 roku. Med. Prakt., 2020; 11: 51–58
8. Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji: Farmakoterapia COVID-19-aktualizacja. Wersja 2.2. 23.03.2021. https://www.aotm.gov.pl/media/2021/03/Farmakoterapia-COVID-19-Aktualizacja-wersja-2.2-23-marca-2021-r.pdf (dostęp: 26.03.2021)
9. Janiaud P., Axfors C., Schmitt A.M. i wsp.: Association of convalescent plasma treatment with clinical outcomes in patients with COVID-19: a systematic review and meta-analysis. JAMA, 2021; 325: 1185–1195
10. National Institutes of Health: COVID-19 treatment guidelines. The COVID-19 Treatment Guidelines. Panel’s Statement on the Emergency Use Authorization of the Bamlanivimab Plus Etesevimab Combination for the Treatment of COVID-19. 02.03.2021. https://www. covid19treatmentguidelines.nih.gov/statement-on-bamlanivimab-plus-etesevimab-eua/ (dostęp: 26.03.2021)
11. National Institutes of Health: COVID-19 treatment guidelines. The COVID-19 Treatment Guidelines. Anti-SARS0CoV-2 Monoclonal Antibidies. 11.02.2021. https:// www.covid19treatmentguidelines.nih.gov/anti-sars-cov-2-antibody-products/anti-sars-cov-2-monoclonal-antibodies/ (dostęp: 26.03.2021)
12. European Medicines Agency: EMA issues advice on use of REGN-COV2 antibody combination (casirivimab / imdevimab). 26.02.2021. https://www.ema.europa.eu/en/news/ ema-issues-advice-use-regn-cov2-antibody-combination-casirivimab-imdevimab (dostęp: 26.03.2021)
13. European Medicines Agency: EMA issues advice on use of antibody combination (bamlanivimab/etesevimab). 05.03.2021. https://www.ema.europa.eu/en/news/ema-issues-advice-use-antibody-combination-bamlanivimab-etesevimab (dostęp: 26.03.2021)
14. Roche: New phase III data shows investigational antibody cocktail casirivimab and imdevimab reduced hospitalisation or death by 70% in non-hospitalised patients with COVID-19. https://www.roche.com/media/releases/med-cor-2021-03-23.htm (dostęp: 26.03.2021)
15. National Institutes of Health: The COVID-19 Treatment Guidelines Panel’s Statement on the Emergency Use Authorization of the Bamlanivimab Plus Etesevimab Combination for the Treatment of COVID-19. 02.03.2021. https://www.covid19treatmentguidelines.nih. gov/statement-on-bamlanivimab-plus-etesevimab-eua/ (dostęp: 26.03.2021)
