U dzieci z pierwotnym wrodzonym zaburzeniem odporności szczepienie przeciwko gruźlicy w 1. dobie po urodzeniu stanowi zagrożenie życia. Czy nie lepiej poczekać z tym szczepieniem do skończenia 6.–12. miesiąca życia (wtedy zazwyczaj zaburzenia odporności są już rozpoznane)?
Polski Program Szczepień Ochronnych w zakresie szczepienia BCG jest zgodny ze strategią WHO dla krajów o dużej i średniej endemiczności. Zakłada ona podanie jednej dawki szczepionki wszystkim niemowlętom, najlepiej zaraz po urodzeniu, czyli jeszcze przed możliwą ekspozycją na zakażenie prątkiem gruźlicy. Takie postępowanie zapobiega rozwojowi ciężkich postaci gruźlicy u najmłodszych dzieci.
Z drugiej strony podejrzenie wrodzonych zaburzeń odporności stanowi przeciwwskazanie do szczepienia BCG. Ważne jest zatem, aby proces kwalifikacji noworodków do tego szczepienia przebiegał prawidłowo. Obejmuje on nie tylko ocenę stanu ogólnego dziecka, ale także szczegółowy wywiad dotyczący przebiegu ciąży oraz szczegółowy wywiad rodzinny w kierunku wrodzonych zaburzeń odporności. Niekiedy konieczne jest przeprowadzenie szybkiej diagnostyki i podjęcie decyzji o szczepieniu w zależności od jej wyniku.
Piśmiennictwo:
1. American Academy of Pediatrics. Tuberculosis. W: Red Book. 2009 Report of the Committee of Infectious Diseases. Wyd. 28, APP, Elk Grove Village, Il, 2009: 680–7012. Red Book. 2009 Report of the Committee in Infectious Diseases. 28th ed. Elk Grove Village, 2009
3. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 31.10.2013 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2014. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia z 31.10.2013 r., poz. 43. http://dziennikmz.mz.gov.pl/DUM_MZ/2013/43/akt.pdf (p. Med. Prakt. Szczepienia 1/2014, s. 51–54 i www.mp.pl/szczepienia – przyp. red.)
4. Załącznik do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 26.10.2011 r. w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym w Polsce w 2011 r.
5. Falzon D., Ait-Belgini F.: What is tuberculosis surveillance in the European Union telling us? Clin. Infect. Dis., 2007; 44: 1261–1267
6. Smith K.C., Starke J.R.: Bacille Calmette-Guerin vaccine. W: Plotkin S. (red.): Vaccines. Saunders-Elsevier, 2005
7. Rodrigues L.C., Diwan V.K., Wheeler J.G.: Protective effect of BCG against tuberculous meningitis: meta-analysis of the published literature. Int. J. Epidemiol., 1993; 22: 1154–1158
8. Colditz G.A., Brewer T.F., Berkey C.S. i wsp.: Efficacy of BCG vaccine in the prevention of tuberculosis. JAMA, 1994; 271: 698–702
9. Colditz G.A., Berkey C.S., Mosteller F. i wsp.: The efficacy of Bacillus Calmette-Guerin vaccination of newborns and infants in the prevention of tuberculosis: meta-analyses of the published literature. Pediatrics, 1995; 96: 29–35
10. Hart P.D., Sutherland I.: BCG and vole bacillus vaccines in the prevention of tuberculosis in adolescence and early adult life. BMJ, 1977; 2: 293–295
11. Barreto M.L., Cunha S.S., Pereira S.M. i wsp.: Neonatal BCG protects children and young adults against all forms of tuberculosis in Brazil. Int. J. Tuber. Lung. Dis., 2005; 19: 1171–1173
12. Rodrigues L.C., Pereira S.M., Cunha S.S. i wsp.: Effect of BCG revaccination on incidence of tuberculosis in school-aged children in Brazil: the BCG-REVAC cluster-randomised trial. Lancet, 2005; 366: 1290–1295
13. Leung C.C., Tam C.M., Chan S.L. i wsp.: Efficacy of the BCG revaccination programme in a kohort given BCG vaccination at birth in Hong Kong. Int. J. Tuberc. Lung. Dis., 2001; 5: 717–723
14. Chee C.B.E., Lyn J.: The Singapore tuberculosis elimination programme: the first five years. Bull. World Health Organ., 2003; 81: 217–221
15. Rahman M., Sekimoto M., Hira K. i wsp.: Is Bacillus Calmette-Guerin revaccination necessary for Japanese children? Prev. Med., 2002; 35: 70–77
16. Tala-Heikkila M.M., Tuominen J.E., Tala E.O.: Bacillus Calmette-Guerin revaccination questionable with low tuberculosis incidence. Am. J. Respir. Crit. Care Med., 1998; 157: 1324–1327
17. Pathania V.S., Trnka L., Krejbich F. i wsp.: A cost-benefit analysis of BCG revaccination in the Czech Republic. Vaccine, 1999; 17: 1926–1935
18. WHO position paper: BCG vaccine. Wekly Epidemiol. Rec., 2004; 79: 27–38
19. Ziółkowski J.: Gruźlica dziecięca. Wydawnictwo Medyczne Borgis, 2010: 212–217
20. Aagaard C., Hoang T., Dietrich J. i wsp.: A multistage tuberculosis vaccine that confers efficient protection before and after exposure. Nat. Med., 2011: 1–7
21. Kampkorst M., Abubakar I. i wsp.: Tuberculosis contact investigation in low prewelence countries: a European consensus. Eur. Resp. J., 2010; 36: 925–949
22. Ziółkowski J., Bielecka T., Komorowska-Piotrowska A. i wsp.: Gruźlica dziecięca – rekomendacje. Standardy Medyczne Pediatria, 2011; 8: 536–544
