Gorączka, małopłytkowość i leukopenia u dziecka zaszczepionego MMR

Data utworzenia:  27.10.2014
Aktualizacja: 16.12.2014
dr hab. n. med. Ernest Kuchar
Katedra i Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Dziecko 20-miesięczne zaszczepiono MMR. Dwa dni później u dziewczynki pojawiła się gorączka (maks. 39 st. C), która ustępuje po paracetamolu bądź ibuprofenie, ale nawraca, gdy lek przestanie działać. Osłuchowo nie stwierdza się zmian nad płucami, gardło czyste, dziecko zachowuje się normalnie. 4 dni po szczepieniu u dziecka wykonano morfologię z rozmazem oraz oznaczono stężenie CRP, wynik – leukocyty 2400/µl (w rozmazie 49% limfocytów, 25% granulocytów, 23% monocytów), płytki 76 000/µl, hemoglobina prawidłowa, CRP <5 mg/l. Poprzednią morfologię wykonywano miesiąc wcześniej, badania te są co jakiś czas powtarzane ze względu na wyniki u rodziców (u obu rodziców liczba płytek <100 000/µl, u ojca dodatkowo leukocyty <4000/µl), wtedy liczba leukocytów wyniosła 5790/µl (w rozmazie 67% limfocytów, 27% granulocytów, 3% monocytów), płytki 166 000. Wiem, że po MMR są częste odczyny poszczepienne, ale czy obserwowane objawy i wyniki badań mieszczą się w granicach tych odczynów?

Przedstawione objawy kliniczne, czas ich pojawienia się oraz wyniki badań pomocniczych wskazują raczej na naturalne zakażenie wirusowe (nagły początek, kilkudniowa gorączka, dobry stan ogólny dziecka, brak pogorszenia klinicznego w kilkudniowej obserwacji, leukopenia z limfocytozą, małe stężenie CRP). Przeciwko związkowi przyczynowemu ze szczepieniem przemawia przede wszystkim zbyt krótki czas pomiędzy szczepieniem a pojawieniem się objawów.

MMR jest szczepionką „żywą” – replikacja atenuowanych (osłabionych) szczepów wirusów w niej zawartych wymaga dłuższego czasu. Zgodnie z wynikami wielu badań obserwacyjnych (a także informacją podaną w Charakterystyce Produktu Leczniczego szczepionek Priorix i M-M-Rvax Pro) ryzyko gorączki po MMR zwiększa się w okresie od 5. do 12. dnia po szczepieniu, a za jej wystąpienie odpowiada składnik odrowy szczepionki. Gorączka zwykle utrzymuje się nie dłużej niż dwa dni i ustępuje samoistnie.

Po podaniu MMR może pojawić się małopłytkowość, zwykle w ciągu kilku dni od wykonania szczepienia. Ryzyko wystąpienia klinicznie jawnej małopłytkowości (plamicy) jest jednak małe – szacuje się je na 1 przypadek na 30–40 000 zaszczepionych osób. W kilku badaniach czas od podania MMR do wystąpienia objawów plamicy wyniósł najczęściej 12–25 dni (zakres 1–83 dni), a zwiększone ryzyko hospitalizacji z powodu plamicy utrzymywało się w okresie 15–28 dni od wykonania szczepienia. Szczepienie MMR nie powinno natomiast prowadzić do wystąpienia leukopenii – jak dotąd nie opisano takiego odczynu poszczepiennego. Sytuację dodatkowo komplikuje obciążenie rodzinne, to jest występowanie małopłytkowości u obojga rodziców dziecka oraz leukopenii u ojca, co w omawianym przypadku również przemawia przeciwko związkowi przyczynowemu ze szczepieniem MMR.

Podsumowując, najbardziej prawdopodobnym uzasadnieniem obserwowanych objawów jest zaszczepienie dziecka w okresie wylęgania zakażenia wirusowego (dziewczynka mogła się zarazić się np. grypą w dniu szczepienia, np. w poczekalni), a nie zdarzenie niepożądane przyczynowo powiązane z podaniem MMR.

Piśmiennictwo:

1. Prevention of measles, rubella, congenital rubella syndrome, and mumps, 2013: summary recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm. Rep., 2013; 62: 1–34 (p. Zapobieganie zachorowaniom na odrę, świnkę i różyczkę oraz profilaktyka zespołu różyczki wrodzonej. Zalecenia ACIP)
2. Charakterystyka Produktu Leczniczego Priorix, MMRVax Pro
3. http://www.immunizationinfo.org/vaccines/measles
4. http://www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/meas.html
5. Wise R.P., Bonhoeffer J., Beeler J. i wsp.: Thrombocytopenia: case definition and guidelines for collection, analysis, and presentation of immunization safety data. Vaccine, 2007; 25: 5717–5724
6. Measles vaccine. W: Plotkin S.A., Orenstein W.A., Offit P.A. (red.): Vaccines. Wyd. 6. 2013: 352–387

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań