Czy 2 dawki szczepionki MMR zapewniają trwałą odporność przeciwko różyczce?

Data utworzenia:  23.03.2015
Aktualizacja: 18.05.2015
dr hab. n. med. Ernest Kuchar
Katedra i Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Czy 2 dawki szczepionki MMR zapewniają trwałą odporność przeciwko różyczce? Czy kobiety w wieku rozrodczym szczepione w dzieciństwie będą zabezpieczone przed różyczką w okresie, kiedy mogą zajść w ciążę?

Szczepienie przeciwko różyczce indukuje zarówno odporność humoralną, jak i komórkową. Po szczepieniu pojedynczą dawką szczepionki przeciwko różyczce zawierającej szczep RA 27/3 w wieku ≥12 miesięcy, około 95% szczepionych uzyskuje serologiczne dowody odporności na zakażenie (p. tabela). Szczepionka okazała się bardzo skuteczna w praktyce. Po wprowadzeniu powszechnych szczepień przeciwko różyczce w Stanach Zjednoczonych w 1969 roku, liczba zachorowań zmniejszyła się o 99%, z prawie 58 tys. przypadków w 1969 roku do 271 przypadków w 1999 roku (CDC, 2000). Po drugiej dawce szczepionki MMR, swoiste przeciwciała przeciwko różyczce wykrywano u około 99% osób, a u około 60% uzyskano czterokrotne zwiększenie miana.

Dostępne badania wskazują, że kliniczna skuteczność szczepionki zawierającej szczep RA 27/3 po podaniu pojedynczej dawki wynosi około 97% (zakres: 94–100%) (p. tabela), dlatego ogniska różyczki w populacji szczepionych szczepem wirusa różyczki RA 27/3 są rzadkie.

Wykazano również, że już pojedyncza dawka szczepionki przeciwko różyczce zapewnia długotrwałą odporność. U większości osób szczepionych jedną dawkę wykrywano swoiste przeciwciała 16 lat po szczepieniu, choć poziom przeciwciał zmniejszał się z upływem czasu. Pomimo zmniejszenia poziomu przeciwciał poszczepiennych, dane z nadzoru nad różyczką i zespołem różyczki wrodzonej wskazują, że odporność nadal się utrzymuje i nie dochodzi do zachorowań. Około 91–100% szczepionych dwiema dawkami miało wykrywalne przeciwciała po 12 do 15 latach od przyjęcia drugiej dawki.

Tabela. Immunogenność, skuteczność rzeczywista i trwałość seroprotekcji po szczepieniu MMR II
choroba serokonwersja po 1 dawce (mediana, zakres) skuteczność rzeczywista (efektywność) czas utrzymywania się seroprotekcjia
1 dawka 2 dawki 1 dawka 2 dawki
odra 96% (84–100%) 93% (39–100%) 97% (67–100%) ≥11 lat ≥15 lat
świnka 94% (89–97%) 78% (49–92%) 88% (66–95%) ≥10 lat ≥15 lat
różyczka 99% (95–100%) 97% (94–100%) Nie dotyczy ≥16 lat ≥15 lat
a seroprotekcja – stężenie swoistych przeciwciał w surowicy powyżej wartości uznanych za ochronne

Jak widać z powyższej tabeli, najlepszą odpowiedź uzyskano właśnie na składową różyczkową szczepionki MMR II.

Podsumowując, zgodnie z zaleceniami Advisory Commitee on Immunization Practices (CDC) za odporne na różyczkę uznaje się osoby, które udokumentowały otrzymanie przynajmniej 1 dawki szczepionki MMR lub innej szczepionki przeciwko różyczce w wieku ≥12 miesięcy lub mają w surowicy swoiste przeciwciała (laboratoryjne dowody odporności). Ponieważ odporność poszczepienna utrzymuje się długo, nie ma potrzeby dodatkowego uodparniania kobiet w wieku rozrodczym, które zostały zaszczepione w dzieciństwie.

Po ewentualnym podaniu dawki przypominjącej szczepionki należy odczekać z zachodzeniem w ciążę 1 miesiąc. Nie należy sprawdzać odpowiedzi poszczepiennej, gdyż uzyskane miano swoistych przeciwciał, choć wystarczające do ochrony, może być na tyle małe, że może nie zostać wykryte testami komercyjnymi.

Piśmiennictwo:

1. Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada (SOGC) guideline on rubella in pregnancy J. Obstet. Gynaecol. Can. 2008; 30:152
2. Prevention of measles, rubella, congenital rubella syndrome, and mumps, 2013: summary recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm. Rep., 2013; 62: 1–34 (p. Zapobieganie zachorowaniom na odrę, świnkę i różyczkę oraz profilaktyka zespołu różyczki wrodzonej. Zalecenia ACIP)
3. Centers for Disease Control and Prevention. The Pink Book. 12th edition. Atlanta, GA: Centers for Disease Control and Prevention; 2012
4. Demicheli V., Rivetti A., Debalini M.G. i wsp.: Vaccines for measles, mumps and rubella in children. Cochrane Database Syst Rev. 2012; 2: CD004407. doi: 10.1002/14651858.CD004407.pub3.
Wybrane treści dla pacjenta
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Północnej
  • Szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce
  • Świnka u dorosłych
  • Szczepienie przeciwko pałeczce hemofilnej typu b (Hib)
  • Szczepienie przeciwko środkowoeuropejskiemu odkleszczowemu zapaleniu mózgu
  • Szczepienie przeciwko gruźlicy
  • Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
  • Różyczka u dorosłych
  • Szczepienia obowiązkowe dla podróżnych
  • Szczepienia przed wyjazdem na Karaiby (Wyspy Karaibskie)

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań