Jeżeli ospa wietrzna może przebiegać z powikłaniami także u dzieci bez chorób przewlekłych, dlaczego nie wprowadzono zalecenia rutynowego podawania acyklowiru na początku choroby?
To jest bardzo dobre pytanie. Jest to lek, który ratuje życie osobom z zaburzeniami odporności chorym na ospę wietrzną. Znany mechanizm działania leku, polegający na hamowaniu replikacji wirusa ospy wietrznej i półpaśca (VZV), uprawdopodobnia korzyści kliniczne z jego stosowania. Skoro acyklowir jest dostępnym, tanim i stosunkowo bezpiecznym lekiem przeciwwirusowym, co sprawia, że sami ograniczamy jego stosowanie?
Po pierwsze, obawa przed rozwojem oporności VZV na lek przy jego powszechnym użyciu. Drugim, ważniejszym powodem jest obowiązujący paradygmat EBM, medycyny opartej na faktach. Współcześnie do wydania oficjalnych zaleceń czy zarejestrowania wskazania do stosowania leku w Charakterystyce Produktu Leczniczego (ChPL) niezbędne jest udowodnienie korzyści w badaniach z randomizacją z grupą kontrolną. Jak dotąd wykazano, że acyklowir podany w ciągu 24 godzin od wystąpienia objawów ospy wietrznej zmniejsza liczbę wykwitów, nasilenie objawów i skraca czas trwania choroby. Udowodniono, że stosowanie leku przynosi korzyści kliniczne dzieciom >12. roku życia, dorosłym i pacjentom z niedoborami odporności, u których ospa wietrzna przeważnie ma znacznie cięższy przebieg. Wnioski z przeglądu systematycznego Cochrane wskazują natomiast, że korzyści z leczenia acyklowirem ogólnie zdrowych, młodszych dzieci, u których ospa wietrzna zwykle przebiega łagodnie, pozostają nieudowodnione. Jak dotąd nie wykazano, że leczenie acyklowirem zmniejsza częstość powikłań w tej grupie pacjentów. Trudno jest wykazać korzyści ze stosowania leku w przypadkach ospy wietrznej o łagodnym przebiegu – wymagałoby to przeprowadzenia badań na dużych grupach chorych, czego jak dotąd nie zrobiono. Nie oceniono także bezpieczeństwa tego leku u dzieci <2. roku życia.
Należy także pamiętać o możliwych działaniach niepożądanych acyklowiru. Aby uniknąć ryzyka uszkodzenia nerek, pacjentowi należy zapewnić odpowiednią podaż płynów, co może być utrudnione u dzieci z wykwitami zlokalizowanymi na błonie śluzowej jamy ustnej.
Piśmiennictwo:
1. Klassen T.P., Hartling L., Wiebe N. i wsp.: Acyclovir for treating varicella in otherwise healthy children and adolescents. Cochrane Database Syst. Rev., 2005; (4): CD002 9802. Balfour H.H. Jr, Rotbart H.A., Feldman S. i wsp.: Acyclovir treatment of varicella in otherwise healthy adolescents. The Collaborative Acyclovir Varicella Study Group. J. Pediatr., 1992; 120 (4 Pt 1): 627–633
3. Klassen TP, Belseck EM , Wiebe N i wsp.: Acyclovir for treating varicella in otherwise healthy children and adolescents: a systematic review of randomised controlled trials. BMC Pediatr., 2002; 2: 9
