Szczepienie przeciwko żółtej gorączce po leczeniu chłoniaka

Skróty: WZW – wirusowe zapalenie wątroby

23-letnia kobieta po leczeniu chłoniaka anaplastycznego (od listopada 2016 r. do marca 2017 r.) planuje wycieczkę do Peru. Obecnie jest w remisji, nie przyjmuje żadnych leków. Kobieta już w dzieciństwie (z uwagi na pasję rodziców) wiele podróżowała. Przed chorobą była szczepiona przeciwko żółtej gorączce, WZW typu A i B, meningokokom grup A, C, Y i W-135. Czy kobiecie należy podać dawkę przypominającą szczepionki przeciwko żółtej gorączce?

Zgodnie z ogólnymi zasadami dotyczącymi szczepień, pacjentom po leczeniu onkohematologicznym należy podać dawki przypominające wcześniej wykonanych szczepień, aby się upewnić, że stężenia przeciwciał poszczepiennych, które mogły się zmniejszyć w wyniku leczenia immunosupresyjnego, powrócą do oczekiwanych wartości ochronnych.

Jednak w tej konkretnej sytuacji faktycznie pojawiają się wątpliwości dotyczące potrzeby podania przypominającej dawki szczepienia przeciwko żółtej gorączce. Od 2016 roku powtórne wykonywanie szczepienia przeciwko tej chorobie nie jest już obowiązkowe, ponieważ WHO zniosła wcześniejszy wymóg jego powtarzania co 10 lat i obecnie wpisuje się do tzw. żółtej książeczki formułkę: for the life of person vaccinated, co oznacza, że jednorazowe szczepienie jest ważne przez całe życie osoby zaszczepionej. Jest to ogólne zalecenie WHO, która jednocześnie nie wskazuje na żadne grupy pacjentów wymagających rozważenia podania kolejnej dawki szczepionki.

Jednak na przykład wytyczne kanadyjskie przewidują podanie dawek przypominających („booster”) szczepionki przeciwko żółtej gorączce w wybranych grupach pacjentów, do których należą:

• osoby zaszczepione przeciwko żółtej gorączce w przeszłości w trakcie stanu obniżonej odporności (ciąża, leczenie immunosupresyjne, choroba wywołująca immunosupresję, pacjenci zakażeni HIV)
• pacjenci po przeszczepieniu komórek hematopoetycznych, którzy byli szczepieni przeciwko żółtej gorączce przed tym zabiegiem
• osoby, u których wykonano szczepienie w sposób niezapewniający długotrwałej ochrony (dawka częściowa, nieprawidłowe udokumentowanie szczepienia, podanie szczepionki przez nieupoważnioną osobę itd.).

Jak widać, pacjenci z chorobą onkologiczną w wywiadzie, którzy otrzymali szczepienie przeciwko żółtej gorączce w okresie przed zachorowaniem na nowotwór, a więc jeszcze w stanie immunokompetencji, nie stanowią kandydatów do podania dawki przypominającej. Podobne stanowisko zajmują autorzy zaleceń Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). Autorzy obu publikacji wskazują jednak, że dane naukowe dotyczące czasu trwania ochrony po szczepieniu przeciwko żółtej gorączce u pacjentów z grup ryzyka są ograniczone.

Jednak z drugiej strony ACIP zaleca rozważenie podania dawki przypominającej szczepienia osobom (zdrowym), u których istnieje duże ryzyko zachorowania na żółtą gorączkę ze względu na cel podróży, wydłużony czas trwania podróży lub zwiększone narażenie na kontakt z wirusem (np. pracownicy laboratoriów).

Biorąc pod uwagę to, że pacjentka opisana w pytaniu jest zapaloną podróżniczką, która zapewne nie poprzestanie na jednej wyprawie, w tej konkretnej sytuacji podjęłabym jednak indywidualną decyzję o podaniu dawki przypominającej szczepienia przeciwko żółtej gorączce. Choć nie ma wymogu prawnego ani jednoznacznego zapisu w wytycznych, który nakazywałby konieczność podania dawki przypominającej, myślę, że akurat ta konkretna pacjentka może odnieść korzyść ze szczepienia przypominającego – oczywiście jeśli nie istnieją formalne przeciwwskazania do podania szczepionki „żywej” (od czasu zakończenia leczenia przeciwnowotworowego minęło co najmniej 6 miesięcy, a stan jej układu immunologicznego jest zadowalający).