Kto decyduje o indywidualnym kalendarzu szczepień ochronnych u niemowlęcia? Kto kieruje do poradni konsultacyjnej ds. szczepień? Czy należy szczepić w warunkach szpitalnych dziecko, którego rodzice początkowo na piśmie wyrazili sprzeciw wobec jakichkolwiek szczepień, a następnie (po rozmowie z pediatrą) zmienili zdanie? Czy realizacja szczepienia u dzieci, których rodzice uprzednio nie zgadzali się na szczepienie, naraża w jakiś sposób pielęgniarkę na szczególną odpowiedzialność?
Decyzję o szczepieniu dziecka, zgodnie z aktualnym PSO, podejmuje lekarz rodzinny lub pediatra sprawujący nad dzieckiem podstawową opiekę zdrowotną. Jego obowiązkiem jest także przedstawienie rodzicom/opiekunom dziecka propozycji szczepień zalecanych w PSO. Decyzję dotyczącą zakresu szczepień zalecanych podejmują rodzice/opiekunowie dziecka.
Indywidualny program szczepień ustala się w przypadku choroby dziecka i przeciwwskazań medycznych do realizacji szczepień zgodnie z PSO (najczęściej wybranych, nie wszystkich). W takiej sytuacji decyzję dotyczącą konkretnych szczepień podejmuje lekarz–specjalista lub lekarz z poradni konsultacyjnej ds. szczepień.
Kwalifikację medyczną do konkretnego szczepienia (np. DTP) zawsze przeprowadza lekarz, a nie pielęgniarka. Pielęgniarka odpowiada natomiast za prawidłową realizację decyzji lekarza.
W poradniach konsultacyjnych ds. szczepień przyjmowani są pacjenci ze skierowaniem od lekarza POZ lub od innego lekarza–specjalisty – podobnie jak w innych poradniach specjalistycznych.
Szczepienia w warunkach szpitalnych wykonuje się w przypadku uzasadnionych wskazań medycznych, które występują bardzo rzadko. Jeśli zatem pierwotna decyzja rodziców dziecka o jego nieszczepieniu nie wynikała ze wskazań medycznych uzasadniających wykonanie szczepień w szpitalu, to sama zmiana ich decyzji nie daje podstaw do realizacji szczepień w warunkach szpitalnych.
Pielęgniarka wykonująca szczepienia, jako zabieg medyczny, ponosi zawodową odpowiedzialność za prawidłowe wykonanie każdego szczepienia, zgodnie z zasadami sztuki, wskazaniami producenta szczepionki i decyzją kwalifikacyjną lekarza. Wcześniejsza, negatywna postawa rodziców wobec szczepień nie zwiększa zatem poziomu tej odpowiedzialności.
Piśmiennictwo:
1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych. Dz. U. Nr 182, poz. 10862. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 31 października 2013 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2014. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia z dnia 31 października 2013 r., poz. 43