Czy szczepienia powodują autyzm lub inne zaburzenia ze spektrum autyzmu?

Skróty: MMR – szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce

W sumie w kilkudziesięciu badaniach klinicznych z prawidłowo dobraną grupą kontrolną, poprawnie przeprowadzonych w różnych krajach przez różne grupy badaczy nie udało się potwierdzić żadnej z hipotez o przyczynowym związku różnych aspektów szczepień z zachorowaniem na autyzm lub inne zaburzenia ze spektrum autyzmu.

Dane sugerujące związek szczepionki MMR ze szczególną odmianą autyzmu przebiegającą z regresem rozwoju oraz nieswoistym zapaleniem jelita grubego (opis serii przypadków) zostały uznane za fałszerstwo naukowe. Zanim to jednak nastąpiło, w licznych badaniach obserwacyjnych ani nie udało się wykazać, żeby MMR zwiększała ryzyko zachorowania na nieswoiste zapalenie jelita, ani żeby wiązała się z większym ryzykiem zachorowania na autyzm czy inne zaburzenia ze spektrum autyzmu. Nic dziwnego, skoro właściwie nigdy nie istniała nawet wiarygodna i poprawnie udokumentowana hipoteza, w jaki sposób MMR miałaby powodować autyzm.

W opublikowanym niedawno amerykańskim badaniu obserwacyjnym z grupą kontrolną (kohortowym), obejmującym populację ponad 95 000 dzieci do 4. roku życia, zaobserwowano, że szczepienie MMR nie wiązało się ze zwiększeniem ryzyka wystąpienia autyzmu ani zaburzeń ze spektrum autyzmu w porównaniu z dziećmi nieszczepionymi MMR (odpowiednio: 0,5% vs 0,54%; ryzyko względne [RR]: 1; 95% CI: 0,8–1,3), nawet w podgrupie posiadającej starsze rodzeństwo chore na autyzm lub inne zaburzenia ze spektrum autyzmu (odpowiednio: 4,3% vs 6,5%; RR: 0,9; 95% CI: 0,6–1,3). Czynnikiem, który silnie wiązał się z zachorowaniem na autyzm było natomiast, podobnie jak w przypadku cukrzycy typu 1 (p. wyżej), posiadanie rodzeństwa chorego na autyzm (czynnik genetyczny).

Synteza wyników wiarygodnych pod względem metodyki badań klinicznych z grupą kontrolną dotyczących szczepionek zawierających tiomersal (p. pyt. Czy szczepionki zawierają toksyczne składniki?), także przemawia za odrzuceniem hipotezy o związku przyczynowym z zachorowaniem na autyzm. Badania spełniające powyższe kryteria: (1) nie wykazały, że ryzyko zachorowania na autyzm u dzieci szczepionych preparatami zawierającymi tiomersal jest większe niż u dzieci, które ich nie otrzymały; (2) nie wykazały, że dzieci chore na autyzm były częściej eksponowane na szczepionki zawierające tiomersal niż dzieci bez autyzmu; (3) nie wykazały także, że ryzyko zachorowania na autyzm zwiększa się wraz z sumaryczną dawką tiomersalu w podanych szczepionkach; (4) wykazały natomiast, że wycofanie szczepionek dla dzieci zawierających tiomersal z użytku nie wpłynęło na trendy zapadalności na autyzm lub wskaźnik chorobowości z tego powodu, a gdyby tiomersal w szczepionkach rzeczywiście był przyczyną autyzmu, to należałoby się spodziewać zmniejszenia zapadalności (zarówno w Danii, jak i w Stanach Zjednoczonych [Kalifornia] częstość autyzmu nadal się zwiększała pomimo wycofania szczepionek z tiomersalem).

Badania nie potwierdziły również sugestii, że zbyt duża liczba szczepień „przeciąża” układ immunologiczny (p. pyt. 3.) i „wyzwala odpowiedź ze strony ośrodkowego układu nerwowego”, która prowadzi do autyzmu. Aktualnie dostępne dane naukowe przemawiają za odrzuceniem hipotez o związku MMR lub tiomersalu zawartego w szczepionkach z zachorowaniem na autyzm lub zaburzenia ze spektrum autyzmu.