Szczepionki rutynowo zalecane dzieciom, dorosłym i kobietom w ciąży są bezpieczne

29.12.2021
Safety of vaccines used for routine immunization in the United States: an updated systematic review and meta-analysis
Gidengil C. i wsp.
Vaccine, 2021; 39 (28): 3696–3716

Opracowała Małgorzata Ściubisz

W przeglądzie systematycznym piśmiennictwa z metaanalizą oceniono bezpieczeństwo szczepionek rutynowo zalecanych dzieciom, dorosłym i kobietom w ciąży w Stanach Zjednoczonych. Niniejsze badanie stanowi aktualizację analizy z 2014 roku będącej uzupełnieniem raportu amerykańskiego Institute of Medicine (IOM), w którym na podstawie przeglądu wiarygodnych danych oceniono potencjalny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniami niepożądanymi a wybranymi szczepionkami (p. Kolejne badanie potwierdza bezpieczeństwo szczepień – przyp. red.). W aktualnym przeglądzie uwzględniono nowe dane, których nie wzięto pod uwagę we wcześniejszych raportach, w tym dotyczące nowych preparatów lub tych, dla których pojawiły się nowe wskazania do stosowania.

Przeszukano 5 elektronicznych baz publikacji medycznych (Medline, Embase, CINAHL, Cochrane CENTRAL, Web of Science, Scopus) za okres do listopada 2020 roku. Ostatecznie w przeglądzie uwzględniono 189 nowych badań, w tym badania z randomizacją (RCT), badania bez randomizacji, badania kohortowe, kliniczno-kontrolne, w tym typu self-controlled risk interval lub self-controlled case series. W wielu badaniach uczestników obserwowano przez ≥6 miesięcy (nawet do 15 lat).

W przeglądzie dotyczącym bezpieczeństwa szczepionek stosowanych u dzieci uwzględniono badania, w których oceniono 9-walentną szczepionkę przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV-9), 13-walentną skoniugowaną szczepionkę przeciwko pneumokokom (PCV-13), bezkomórkową szczepionkę przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTPa), odrze, śwince i różyczce (MMR), ospie wietrznej (VZV), wirusowemu zapaleniu wątroby (WZW) typu A, WZW typu B, meningokokom grupy A, C, W, Y (MenACWY), meningokokom grupy B (MenB) oraz 4-walentną szczepionkę przeciwko grypie, inaktywowaną (IIV-4) oraz „żywą” donosową (LAIV-4). Na podstawie przeglądu wiarygodnych danych nie wykazano związku między szczepionkami rutynowo podawanymi dzieciom a występowaniem ciężkich zdarzeń niepożądanych, takich jak: zgon, choroby autoimmunizacyjne, układu sercowo-naczyniowego, choroba Kawasakiego, cukrzyca, astma, ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia, zapalenie mózgu lub encefalopatia, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, drgawki bez gorączki lub zaburzenia układu rozrodczego. Nie wykazano również związku między szczepieniem przeciwko WZW typu B a występowaniem stwardnienia rozsianego (umiarkowana jakość danych). Ponadto po raz kolejny potwierdzono brak związku przyczynowego pomiędzy MMR a autyzmem (wysoka jakość danych [p. także Czy szczepienie MMR wpłynęło na ryzyko zachorowania na autyzm? – przyp. red.]). Dostępne dane umiarkowanej jakości wskazują natomiast na związek przyczynowy między szczepieniem MMR a występowaniem drgawek gorączkowych (umiarkowana jakość danych) i pierwotnej małopłytkowości immunologicznej (ITP; wysoka jakość danych) u dzieci. Umiarkowanej jakości dane przemawiają również za związkiem między szczepieniem przeciwko WZW typu A lub ospie wietrznej a ITP. Wykazano również, że szczepienie przeciwko rotawirusom ogółem nie zwiększa ryzyka wgłobienia jelita (umiarkowana jakość danych), choć niektóre badania obserwacyjne wskazują na nieznacznie większe ryzyko wgłobienia w okresie po podaniu pierwszej dawki szczepionki (p. także Ryzyko wgłobienia jelita po szczepieniu przeciwko rotawirusom – metaanaliza – przyp. red.). Niskiej jakości dane sugerują także związek między PCV-13 a występowaniem drgawek gorączkowych u dzieci (p. Po podaniu których szczepionek można się spodziewać wystąpienia NOP w postaci drgawek gorączkowych u dzieci? – przyp. red.).

W przeglądzie dotyczącym bezpieczeństwa szczepionek stosowanych u dorosłych uwzględniono badania dotyczące PCV-13, 23-walentnej polisacharydowej szczepionki przeciwko pneumokokom (PPSV-23), WZW typu B, IIV-4, MMR, Men ACWY, przeciwko błonicy i tężcowi (Td), szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (dTpa), półpaścowi, HPV-9, WZW typu A, VZV i MenB. Na podstawie przeglądu wiarygodnych danych nie wykazano związku między szczepionkami rutynowo podawanymi dorosłym a występowaniem ciężkich zdarzeń niepożądanych, takich jak: zgon, zdarzenia sercowo-naczyniowe, mózgowo-naczyniowe, zawał serca, udar, zaburzenia układu rozrodczego, zapalenie mózgu i rdzenia, anafilaksja lub uogólniona reakcja alergiczna, astma, choroby autoimmunizacyjne, zapalenie mózgu lub encefalopatia, ITP, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, drgawki i cukrzyca. Nie wykazano również związku między szczepieniem przeciwko WZW typu B a występowaniem stwardnienia rozsianego (umiarkowana jakość danych). Dostępne dane niskiej jakości nie potwierdziły również związku między szczepionką przeciwko grypie z adiuwantem a zespołem Guillaina i Barrégo. Nie wykazano również związku między szczepieniem przeciwko półpaścowi a stwardnieniem zanikowym bocznym (umiarkowana jakość danych) i zachorowaniem na półpasiec (wysoka jakość danych), a także ostrym rozsianym zapaleniem mózgu i rdzenia, obrzękiem naczynioruchowym, ataksją oraz autoimmunizacyjnym zapaleniem tarczycy (niska jakość danych). Dostępne dane dotyczące dorosłych były niewystraczające, aby móc wyciągnąć wiążące wnioski dotyczące HPV-9, szczepionki przeciwko WZW typu A oraz MenB.

W przeglądzie dotyczącym bezpieczeństwa szczepionek rutynowo zalecanych kobietom w ciąży uwzględniono Tdap oraz IIV, a także przeciwko WZW typu B. Dostępne dane umiarkowanej jakości nie potwierdziły związku między dTpa a występowaniem zdarzeń sercowo-naczyniowych, cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego lub rzucawki, porodu przedwczesnego, zaburzeń układu rozrodczego, wewnątrzmacicznego obumarcia płodu oraz niekorzystnych następstw u noworodka, takich jak zgon, zdarzenia sercowo-naczyniowe, zapalenie mózgu, encefalopatia lub drgawki (p. także Czy szczepienie dTpa w okresie ciąży jest bezpieczne dla ciężarnej i jej dziecka? – przyp. red.). Potwierdzono również brak związku szczepienia dTpa z zapaleniem mózgu lub encefalopatią u ciężarnej, autyzmem u dziecka, występowaniem wad wrodzonych i drgawek gorączkowych (p. także Szczepienie ciężarnych przeciwko krztuścowi a ryzyko autyzmu u ich dzieci – przyp. red.).

Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że po podaniu niektórych szczepionek mogą wystąpić poważne zdarzenia niepożądane, jednak obszerne dane wskazują, że są one bardzo rzadkie. Ryzyko wystąpienia zdarzenia niepożądanego należy zawsze porównać z korzyściami ze szczepienia.

Zobacz także
Wybrane treści dla pacjenta
  • Nowotwór złośliwy a ciąża
  • Stan przedrzucawkowy i rzucawka
  • Bakteryjna waginoza w ciąży
  • Zakażenia układu moczowego u dzieci
  • Badanie ostrości wzroku u dzieci
  • Cytomegalia u dzieci
  • Krztusiec (koklusz) u dziecka
  • Alergiczny wyprysk kontaktowy u dzieci
  • Padaczka u dziecka
  • Nadciśnienie tętnicze u ciężarnych

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań