Opracowała mgr Małgorzata Ściubisz
W amerykańskim badaniu kohortowym z retrospektywnym zbieraniem danych oceniono związek między szczepionkami rutynowo podawanymi dzieciom w pierwszych 2 latach życia a rozwojem cukrzycy typu 1 w późniejszym wieku. Dane do badania uzyskano z 8 instytucji udzielających świadczeń zdrowotnych, które zgłosiły się do udziału w projekcie Vaccine Safety Datalink (VSD), nadzorowanym przez Centers for Disease Control and Prevention, mającym na celu monitorowanie bezpieczeństwa szczepień.
Wyjściową populację badania stanowiły dzieci urodzone w okresie od stycznia 2004 roku do grudnia 2014 roku objęte ubezpieczeniem zdrowotnym do wieku 23 miesięcy, które w 1. roku życia co najmniej 2-krotnie zgłosiły się do lekarza na wizytę profilaktyczną.
Oceniono trzy rodzaje ekspozycji na szczepionki: średnią liczbę dni opóźnienia w realizacji szczepień zgodnie z programem szczepień ochronnych (PSO), skumulowaną ekspozycję na antygeny (łączna liczba immunogennych białek lub polisacharydów zwartych w każdej dawce szczepionki podanej do ukończenia 2. rż.), skumulowaną ekspozycję na glin (łączna ilość glinu w każdej dawce szczepionki podanej do ukończenia 2. rż.). Cukrzycę typu 1 zdefiniowano jako rozpoznanie w klasyfikacji ICD-9 lub ICD-10 zgodne z kodami 250.1x, 250.3x lub E10.xx. Dzieci obserwowano do momentu rozpoznania cukrzycy typu 1, nie dłużej niż do końca grudnia 2019 roku (śr. przez 7 lat; odchylenie standardowe [SD]: 3,7).
Ostatecznie w badaniu uwzględniono populację 584 171 dzieci (śr. urodzeniowa masa ciała 3347 g [SD: 572], 52% chłopcy) w wieku 2–14 lat. Ponad 20% (118 127) dzieci nie otrzymało ≥1 dawki szczepionki przewidzianej w PSO, a 1,1% (6308) dzieci nie otrzymała żadnych szczepień do ukończenia 2. roku życia. U niemal 40% dzieci (241 790 dzieci) realizacja szczepień była opóźniona o ≥1 dzień, a średnia liczba dni opóźnienia wyniosła 38 (SD: 106). Pozostałe dzieci były szczepione w terminie. W ciągu pierwszych 2 lat życia dzieci były eksponowane średnio na 263 antygeny szczepionkowe (SD: 54) oraz średnio na 4,11 mg glinu (SD: 0,73). Część dzieci (40 662) otrzymała więcej dawek szczepionek niż zalecane w PSO i w ich przypadku ekspozycja na glin wyniosła >6 mg. Ogółem skumulowana ekspozycja na glin w pierwszych 2 latach życia wynosiła 0–9,35 mg, ale u większości dzieci (90%) wahała się w zakresie 3,32–4,68 mg.
W analizowanym okresie cukrzycę typu 1 rozpoznano u 1132 dzieci (częstość: 25,06/100 000 osobolat). Średni wiek dziecka w momencie rozpoznania wynosił 6,4 roku (SD: 3,5).
Stwierdzono, że ani liczba dni opóźnienia w realizacji szczepień zgodnie z PSO, ani skumulowana ekspozycja na antygeny lub glin zawarty w szczepionkach nie były związane z wystąpieniem cukrzycy typu 1 w późniejszym okresie życia dzieci – skorygowany hazard względy (aHR) wyniósł odpowiednio: 1,01 (95% CI: 0,99–1,02), 0,98 (95% CI: 0,97–1) oraz 0,89 (95% CI: 0,81–0,97). W dodatkowej analizie nie wykazano również związku między szczepieniem przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR), przeciwko ospie lub obiema tymi szczepionkami (preparaty te odpowiadały w sumie za ekspozycję na 93 antygeny) a rozwojem cukrzycy typu 1 (aHR: 0,98 [95% CI: 0,59–1,63]). Podobne wyniki otrzymano, porównując częstość cukrzycy typu 1 u dzieci, które otrzymały wszystkie należne dla wieku szczepionki, oraz dzieci nieszczepionych (aHR: 0,67 [95% CI: 0,37–1,19]), eksponowanych na większą (>3 mg) lub mniejszą (≤3 mg) skumulowaną dawkę glinu (aHR: 0,77 [95% CI: 0,6–0,99]) oraz z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku cukrzycy typu 1 (aHR: 0,78 [95% CI: 0,60–1]).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepionki rutynowo podawane w pierwszych 2 latach życia nie wiążą się z rozwojem cukrzycy typu 1 w późniejszym okresie życia dziecka. Wyniki badania potwierdzają bezpieczeństwo szczepień i mogą stanowić ważny argument w rozmowie z rodzicami obawiającymi się, że ekspozycja na antygeny we wczesnym okresie życia może przeciążyć układ odpornościowy i zwiększyć ryzyko rozwoju chorób autoimmunizacyjnych.
