W przeglądzie systematycznym piśmiennictwa z metaanalizą oceniono bezpieczeństwo szczepienia dorosłych chorych na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ).
Przeszukano 2 elektroniczne bazy publikacji medycznych (PubMed, Medline) za okres do kwietnia 2020 roku. Kwalifikowano badania, w których podano: (1) dokładną liczbę pacjentów doświadczających zdarzeń niepożądanych po szczepieniu lub epizod zaostrzenia NChZJ, (2) rodzaj szczepionki oraz (3) rodzaj niepożądanego odczynu poszczepiennego (NOP). Analizę przeprowadzono zgodnie z wytycznymi MOOSE (Meta-analysis of Observational Studies in Epidemiology).
Ostatecznie do przeglądu systematycznego zakwalifikowano 13 badań, w tym 10 badań obserwacyjnych z prospektywnym zbieraniem danych bez grupy kontrolnej i 3 RCT, które obejmowały łącznie 2116 dorosłych chorych na NChZJ. Badania dotyczyły bezpieczeństwa i tolerancji szczepionek przeciwko grypie (7 badań), w tym monowalentnej przeciwko grypie pandemicznej A/H1N1pdm2009 (3 badania), 3-walentnej przeciwko grypie sezonowej (3 badania) oraz 3- i 4-walentnej przeciwko grypie sezonowej (1 badanie), szczepionek przeciwko pneumokokom (4 badania), w tym skoniugowanej 13-walentnej (PCV-13; 1 badanie), polisacharydowej 23-walentnej (PPSV-23; 2 badania) lub obu tych szczepionek (2 badania), rekombinowanej szczepionki przeciwko półpaścowi (1 badanie) oraz przeciwko WZW typu B (1 badanie). Analizowano zdarzenia niepożądane po szczepieniu (12 badań) oraz zaostrzenie przebiegu NChZJ po szczepieniu (11 badań).
W przeprowadzonej metaanalizie wykazano, że ogółem miejscowe NOP obserwowano u 24% (95% CI: 9–42) dorosłych chorych na NChZJ, najczęściej po podaniu rekombinowanej szczepionki przeciwko półpaścowi (75% [95% CI: 63–84]). Po podaniu PCV-13 miejscowe NOP odnotowano u 56% osób (95% CI: 51–62), w przypadku PPSV-23 u 2% (95% CI: 0–7), a po szczepieniu przeciwko grypie u 29% (95% CI: 17–44). Były to typowe odczyny miejscowe, najczęściej ból w miejscu wstrzyknięcia (24% [95% CI: 12–39]; 9 badań), rzadziej obrzęk (10% [95% CI: 4–20]; 6 badań) i zaczerwienienie (9% [95% CI: 4–17]; 7 badań). Natomiast ogólnoustrojowe NOP w okresie od 3 dni do 3 miesięcy po szczepieniu ogółem obserwowano u 16% (95% CI: 6–29) dorosłych chorych na NChZJ, najczęściej po podaniu rekombinowanej szczepionki przeciwko półpaścowi (57% [95% CI: 45–68]). Po podaniu PCV-13 ogólnoustrojowe zdarzenia niepożądane obserwowano u 41% osób (95% CI: 35–46), po podaniu PPSV-23 u 1% (95% CI: 0–3), a po szczepieniu przeciwko grypie u 18% (95% CI: 8–31). Nie stwierdzono żadnego przypadku zgonu lub ogólnoustrojowego NOP wymagającego hospitalizacji. Obserwowano typowe ogólnoustrojowe NOP, najczęściej ból mięśni (24% [95% CI: 9–44]; 5 badań), rzadziej ból stawów (13% [95% CI: 0–37]; 3 badania), zmęczenie (13% [95% CI: 6–23]; 9 badań), ból głowy (12% [95% CI: 5–20]; 9 badań), dreszcze (9% [95% CI: 1–23]; 3 badania), nudności (5% [95% CI: 1–10]; 5 badań), najrzadziej gorączkę (3% [95% CI: 1–6]; 9 badań). Częstość zaostrzeń NChZJ w okresie do 180 dni po szczepieniu oceniono w 10 badaniach (zaostrzenia oceniano w skali SCCAI [Simple Clinical Colitis Activity Index], w skali Mayo [pełnej lub skróconej], zmodyfikowanej skali Truelove’a i Wittsa, skali CDAI [Clinical Disease Activity Index] oraz na podstawie wskaźnika Harveya-Bradshawa). Ogółem zaostrzenie choroby podstawowej w okresie po szczepieniu obserwowano rzadko (2% [95% CI: 1–4]), w tym u 3% (95% CI: 1–7) osób szczepionych przeciwko grypie, 3% (95% CI: 2–6) osób szczepionych PCV-23 oraz 1% (95% CI: 0–8) osób szczepionych przeciwko półpaścowi. W przypadku szczepienia PPSV-23 (0% [95% CI: 0–1]) i przeciwko WZW typu B (0% [95% CI: 0–5]) nie stwierdzono zaostrzeń.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepionki rutynowo zalecane dorosłym chorym na NZChJ były bezpieczne i dobrze tolerowane. Zwykle obserwowano typowe miejscowe i ogólnoustrojowe NOP o łagodnym nasileniu, a ryzyko zaostrzenia choroby podstawowej po szczepieniu było małe.
