Opracowała Małgorzata Ściubisz
W szwajcarskim badaniu kliniczno-kontrolnym z retrospektywnym zbieraniem danych oceniono skuteczność szczepienia preparatem z bezkomórkowym komponentem krztuśca (aP) w zapobieganiu hospitalizacjom z powodu krztuśca u dzieci w wieku do 2 lat. Dane do badania uzyskano m.in. z systemu krajowego nadzoru epidemiologicznego (Swiss Paediatric Surveillance Unit) gromadzącego informacje o zachorowaniach na krztusiec ze wszystkich szpitali i oddziałów dziecięcych w Szwajcarii oraz krajowego rejestru szczepień (Swiss National Vaccination Coverage Survey).
Wyjściową populację badania stanowiły dzieci w wieku od 2,5 miesiąca do 2 lat objęte programem powszechnych szczepień. W ramach szczepienia podstawowego dzieci otrzymywały 4 dawki szczepionki aP w schemacie 3+1 (2, 4, 6 i 15–24 mies.). W latach 2006–2010 i 2013–2017 zarejestrowano łącznie 327 hospitalizacji z powodu krztuśca (>95% zachorowań potwierdzonych metodą PCR) u dzieci w wieku od 2,5 miesiąca do 2 lat. Ostatecznie grupę przypadków utworzyło 103 dzieci hospitalizowanych z powodu krztuśca potwierdzonego laboratoryjnie, a grupę kontrolną 20 663 dzieci zdrowych odpowiednio dobranych pod względem wieku.
Skuteczność szczepienia obliczono, porównując odsetek dzieci zaszczepionych każdą dawką w obu grupach. Wykazano, że szczepienie preparatem aP zapewnia ochronę przed zachorowaniem na krztusiec wymagający hospitalizacji, ale jego skuteczność zwiększała się wraz z podaniem każdej kolejnej dawki schematu podstawowego i wyniosła: 42,1% (95% CI: 11,3–62,6) po podaniu pierwszej dawki, 83,9% (95% CI: 70,2–92,1) po podaniu drugiej dawki, 98,2% (95% CI: 96,1–99,3) po podaniu trzeciej dawki i 100% (95% CI: 97,9–100) po podaniu czwartej dawki (nie zarejestrowano żadnego zachorowania na krztusiec wymagający hospitalizacji w grupie dzieci, które otrzymały pełny schemat szczepienia podstawowego).
Większość (90%) dzieci hospitalizowanych z powodu krztuśca stanowiły niemowlęta w wieku <12 miesięcy (urodzeniowa masa ciała śr. 3379,4 g, wiek ciążowy śr. 39,3 tyg.). Dzieci hospitalizowano średnio przez 3 dni, najczęściej 4,5 dnia. Intensywnej opieki medycznej wymagało 11 dzieci (10,7%), u 8 konieczne było zastosowanie wspomagania oddechu (7,8%). U 5 pacjentów rozwinęło się zapalenie płuc (4,9%), u 3 dzieci wystąpił epizod drgawek (2,9%), a u 1 dziecka obserwowano objawy encefalopatii niedotlenieniowej (1%). Z powodu powikłań krztuśca zmarło 2 dzieci (1,9%).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepionka z bezkomórkowym komponentem krztuśca zapewnia ochronę przed zachorowaniem na krztusiec wymagający hospitalizacji, ale jej skuteczność zależy od liczby podanych dawek. Aby dzieciom w 1. roku życia zapewnić optymalną ochronę przed zachorowaniem na krztusiec, należy także zadbać o realizację szczepienia przeciwko krztuścowi u ich matek w okresie ciąży i osób z najbliższego otoczenia (strategia kokonu).
