Pół prawdy to całe kłamstwo – rzecz o ospie wietrznej i szczepieniach

Ospa wietrzna jest chorobą powszechną o bardzo dużej zakaźności. Wyniki licznych badań naukowych wskazują, że dopiero sprawnie zorganizowane i trwające co najmniej 5–10 lat programy powszechnych szczepień o dużym (ponad 80–90%) odsetku osób zaszczepionych w populacji pozwalają na skuteczne kontrolowanie tej choroby i wyraźne zmniejszenie wskaźników zapadalności.^1-5 Oczekiwanie, że incydentalne szczepienia przeciwko ospie pozwolą na zmianę jej naturalnej epidemiologii jest naiwnością, a łączenie przypadkowych faktów prowadzi do fałszywych wniosków. Tym bardziej, że w ciągu ostatnich lat mamy do czynienia także z istotną poprawą w zakresie zgłaszania zachorowań na choroby zakaźne podlegające rejestracji.

W społeczeństwie polskim wciąż pokutuje pogląd, że lepiej ospę przechorować w dzieciństwie, niż się zaszczepić. W opinii przeciętnego rodzica ospa wietrzna generalnie ma „twarz” zawsze łagodną, a o cięższych powikłaniach wymagających hospitalizacji i późnych konsekwencjach w postaci półpaśca mało kto wie lub myśli.⁶ Stąd odsetek osób zaszczepionych w Polsce nadal jest bardzo mały, pomimo wprowadzenia szczepień przeciwko ospie wietrznej do kategorii szczepień zalecanych (odpłatnych) w polskim Programie Szczepień Ochronnych. I nie ma znaczenia fakt, że w 2001 roku zaszczepiło się mniej niż 1000 osób, a w 2013 roku ponad 57 000 (w tym 55 284 dzieci do 19. rż.). Z danych GUS wynika, że przeciętnie każdego roku w Polsce rodzi się około 400 000 dzieci.⁷ Nawet gdyby założyć najbardziej optymistyczny wariant (choć niezgodny z rzeczywistością), że każdego roku szczepione są dzieci z jednego rocznika, to jest to niecałe 14% populacji w danym wieku. Każdego roku pozostaje więc ponad 85% populacji dziecięcej podatnej na zachorowanie (więcej niż 300 000–350 000 dzieci rocznie). Czy w tej sytuacji kogoś może dziwić fakt, że akurat w 2014 roku zachorowało ponad 220 000 osób?

Rozpoczęty w 2012 roku program szczepień bezpłatnych (obowiązkowych) dzieci do 3. roku życia uczęszczających do żłobków nic nie zmieni w epidemiologii ospy wietrznej w Polsce. Po pierwsze, trwa zbyt krótko, aby zauważyć jego wpływ na wskaźniki zachorowalności na ospę wietrzną wśród najmłodszych dzieci. Po drugie, ponieważ z tych bezpłatnych szczepień wciąż korzysta jedynie mniejszość kohorty urodzeniowej (optymistycznie zakładając maksymalnie 14% – p. wyżej), należy wątpić, aby taki program zmienił wskaźniki zapadalności na ospę w całej populacji. Niewątpliwe korzyści odnoszą z niego wyłącznie szczepione dzieci i ich rodzice.

Czytaj także: Rośnie liczba zachorowań na ospę wietrzną