Jak cytować: Rorat M., Śliwka M.: Problematyka izolacji i kwarantanny w dobie epidemii COVID-19 okiem lekarza i prawnika. Med. Prakt., 2020; 5: 163–169
Skróty: COVID-19 (coronavirus disease) – choroba spowodowana przez SARS-CoV-2, SARS-CoV-2 – koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2, u.z.z.z. – ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008 r.
Kwarantanna
Z obserwacji autorów wynika, że pojęcie izolacji jest
niejednokrotnie utożsamiane z pojęciem kwarantanny.
Co więcej, nierzadko zdarza się, że kwarantanna
nakładana jest przez właściwego inspektora
sanitarnego automatycznie na osoby, u których wykonano
wymaz w kierunku SARS-CoV-2, niezależnie
od tego, czy lekarz zlecający zadecydował o izolacji oraz jaki był cel badania. Oczywiście takie
procedury znacząco upraszczają postępowanie, w przeciwnym razie decyzja o kwarantannie albo izolacji musiałaby się wiązać z koniecznością weryfikacji
zgłoszenia podejrzenia zakażenia lub choroby.
Jeszcze bardziej kuriozalny jest fakt nakładania
kwarantanny bez udowodnionego kontaktu z osobą
zakażoną na osoby zdrowe, u których wykonano
wymaz – przede wszystkim dotyczy to personelu
podmiotów leczniczych. Pracownik, który wbrew
nałożonej kwarantannie (nawet niezasadnie) sprawuje
opiekę nad pacjentami, naraża siebie i podmiot
leczniczy na odpowiedzialność prawną.
Zgodnie z art. 2 pkt 12 u.z.z.z. kwarantanna to
odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona
na zakażenie, mające na celu zapobieżenie szerzeniu
się choroby. Kwarantanna, tak jak izolacja,
może zostać nałożona na podstawie decyzji administracyjnej
państwowego powiatowego inspektora
sanitarnego/inspektora granicznego lub lekarza
niezależnie od woli osoby narażonej na zakażenie, o czym lekarz niezwłocznie zawiadamia państwowego
powiatowego inspektora sanitarnego właściwego
dla szpitala lub miejsca odbywania kwarantanny.
Przepisy nie określają wprost ani formy
nałożenia kwarantanny, ani formy informowania
inspektora sanitarnego. Do 31 marca br. miejsce
kwarantanny stanowił odrębny obiekt budowlany
czasowego pobytu osób chorych lub podejrzanych o zachorowanie. Definicja ta została jednak usunięta z art. 2 u.z.z.z., przez co ustawodawca dopuścił
możliwość stosowania kwarantanny domowej.
Zgodnie z art. 34 ust. 1 obowiązkową kwarantannę
można stosować wobec tej samej osoby więcej
niż raz, do czasu stwierdzenia braku zagrożenia
dla zdrowia lub życia ludzkiego. Według cytowanego
rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 roku w sprawie chorób zakaźnych
powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji,
izolacji lub izolacji w warunkach domowych oraz
obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego
okres obowiązkowej kwarantanny w przypadku COVID-19 wynosi 14 dni, licząc
od ostatniego dnia styczności. Przepisy nie wskazują
na możliwość skrócenia okresu kwarantanny
(co praktykuje się niejednokrotnie w przypadku
pracowników medycznych), choć może ona zostać
zniesiona, jeśli się okaże, że została nałożona
bezzasadnie lub wykaże się brak zagrożenia. Artykuł
34 ust. 2 u.z.z.z. dopuszcza możliwość stosowania
kwarantanny przez okres nie dłuższy niż 21 dni, jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej. Praktyka pokazuje, że wobec długiego
oczekiwania na kontrolne badanie sanitarno-epidemiologiczne
należy się liczyć z dłuższym niż wskazany w rozporządzeniu okresem kwarantanny.
W aktualnej sytuacji prawnej kuriozalny jest
fakt bardzo restrykcyjnego postępowania wobec
osób poddawanych kwarantannie – nadzór
inspekcji sanitarnej, dozór policji, wysokie kary
za nieprzestrzeganie kwarantanny – przy słabej
kontroli nad osobami z potwierdzonym laboratoryjnie
zakażeniem, które stanowią dużo większe
zagrożenie epidemiologiczne. Ustawodawca zdaje
się nie dostrzegać tego paradoksu. Jedyną zauważalną
zmianą jest zaostrzenie przepisów prawa
karnego w zakresie art. 161 k.k., który odnosi się
do przestępstwa narażenia na zarażenie, przez
zwiększenie wymiaru kary oraz wprowadzenie
nowego typu przestępstwa – narażenia na zarażenie
wielu osób.