Eliminacja tężca noworodków – co udało się osiągnąć w ciągu 20 lat?

23.03.2022
Progress Toward Achieving and Sustaining Maternal and Neonatal Tetanus Elimination – Worldwide, 2000–2020
Kanu F.A. i wsp.
MMWR Morb Mortal Wkly Rep., 2022; 71: 406–411

Tężec noworodkowy i tężec u kobiet w ciąży i w okresie połogu jest nadal ważnym problemem zdrowia publicznego. Do zachorowania noworodka dochodzi zwykle w wyniku zakażenia kikuta pępowiny. Przy braku właściwej opieki medycznej tężec noworodkowy charakteryzuje się dużą śmiertelnością, sięgającą 80–100%. W 1989 roku Światowe Zgromadzenie Zdrowia przyjęło plan eliminacji tężca noworodkowego, który rozszerzono o eliminację tężca u ciężarnych i w okresie 6 tygodni po porodzie. Działaniami objęto 59 krajów Afryki, Azji i Ameryki Środkowej (kraje priorytetowe). Strategie eliminacji tężca obejmowały:

  • uzyskanie ≥80% wskaźnika wyszczepialności ≥2 dawkami szczepionki zawierającej toksoid tężcowy (T lub Td) u kobiet w wieku rozrodczym poprzez powszechne szczepienia ciężarnych i dodatkowe kampanie masowych szczepień na obszarach dużego ryzyka tężca,
  • poprawę opieki okołoporodowej, tak aby ≥70% porodów odbywało się w obecności wyszkolonego personelu,
  • wzmocnienie nadzoru epidemiologicznego nad tężcem noworodkowym.

Jako kryterium eliminacji tężca noworodkowego przyjęto roczną zapadalność <1 zachorowania na każde 1000 żywych urodzeń.

W okresie od 2000 do 2020 roku odsetek noworodków zabezpieczonych przed tężcem w momencie porodu zwiększył się z 74 do 86%. Taki status przypisywano dzieciom urodzonym przez matki uodpornione na tężec (m. in. zaszczepione ≥2 dawkami szczepionki, przy czym ostatnią dawkę podano ≤3 lat przed ostatnim porodem lub zaszczepione ≥3 dawkami przy założeniu, że ostatnią dawkę ≤5 lat wcześniej). Odsetek porodów w asyście wyszkolonego personelu zwiększył się z 64% do 83%, a szacowana liczba zgonów z powodu tężca noworodkowego zmniejszyła się o 92%, ze 170 829 w 2000 roku do 14 230 w 2019 roku. Do grudnia 2020 roku eliminację tężca w okresie ciąży i połogu oraz tężca noworodkowego potwierdzono w 47 z 59 krajów priorytetowych. Jednak tylko w 12 krajach z potwierdzoną eliminacją wprowadzono do powszechnego programu szczepień ≥1 dawkę przypominającą szczepienia przeciwko tężcowi. Eliminacji nie udało się osiągnąć w 12 krajach: Afganistanie, Angoli, Republice Środkowoafrykańskiej, Gwinei, Mali, Nigerii, Pakistanie, Papui Nowej Gwinei, Somalii, Sudanie Południowym, Sudanie i Jemenie.

W 2020 roku kampaniami szczepień nie udało się objąć aż 59 milionów kobiet. W 5 krajach przerwanie kampanii szczepień na skutek pandemii COVID-19 pozbawiła możliwości zaszczepienia około 16 milionów kobiet w wieku rozrodczym.

Zobacz także

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań