Tężec – kilka praktycznych wniosków z raportu ECDC

European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) opublikowało raport dotyczący zachorowań na tężec w krajach Unii Europejskiej (UE) w 2021 roku. Jakie można z niego wyciągnąć wnioski istotne dla praktyki klinicznej?

W 2021 roku w krajach UE zgłoszono łącznie 50 zachorowań na tężec (zapadalność: 0,01/100 000), w tym 10 przypadków potwierdzonych i 40 prawdopodobnych (p. ramka). Ponad połowę wszystkich przypadków zgłoszono we Włoszech, natomiast w Polsce rozpoznano 5 zachorowań (0,01/100 000). Śmiertelność tężca wyniosła 20%. ECEC zwraca uwagę, że w okresie pandemii COVID-19 (lata 2020–2021) odnotowano istotne zmniejszenie czułości nadzoru epidemiologicznego nad większością chorób zakaźnych, co przełożyło się na zmniejszenie liczby zgłaszanych zachorowań. W przypadku tężca istotne znacznie miały również restrykcje sanitarne, które mocno ograniczyły aktywność na świeżym powietrzu, co prawdopodobnie miało istotny wpływ na ryzyko zakażenia. W latach 2017–2019 roku w krajach UE zgłoszono odpowiednio 82, 92, 73 zachorowania na tężec, w tym w Polsce – 11, 8, 17 zachorowań.

Z aktualnego raportu ECDC wynika, że zachorowania na tężec dotyczą głównie starszych dorosłych w wieku ≥65 lat – ta grupa wiekowa odpowiadała za 78% wszystkich zgłoszonych przypadków. W populacji osób starszych istotnie częściej tężec rozpoznawano u kobiet niż u mężczyzn. ECDC zwraca uwagę, że większa zapadalność na tężec w populacji osób starszych prawdopodobnie wynika z mniejszego odsetka zaszczepionych lub zmniejszenia się ochrony wraz z upływem czasu od szczepienia. Należy pamiętać, że osobom dorosłym dawkę przypominającą szczepienia przeciwko tężcowi zaleca się podawać co 10 lat (min. odstęp między szczepieniami przeciwko tężcowi to 5 lat). Zalecenie to uwzględnia polski Program Szczepień Ochronnych. U dorosłych dotychczas nieszczepionych zaleca się szczepienie podstawowe – 3 dawki w schemacie 0, 1, 6 mies. szczepionką nieskojarzoną przeciwko tężcowi (T) lub skojarzoną przeciwko błonicy i tężcowi Td (jedną, zwykle pierwszą dawkę w schemacie możesz zastąpić szczepionką z komponentą przeciw krztuścowi [Tdap]).

Przeanalizowano również wskaźnik wyszczepialności trzecią dawką szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP-3) w populacji dzieci w wieku 12 miesięcy. W 2021 roku odsetek dzieci w tym wieku zaszczepionych DTP-3 wyniósł 86–99% w zależności od kraju, w Polsce – 90%. ECDC zwróciło jednak uwagę, że w latach 2017–2021 odsetek dzieci w wieku 12 miesięcy, które otrzymały DTP-3, ogółem zmniejszył się o 1–9% w zależności od kraju (w Polsce o 7%).