European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) opublikowało raport dotyczący zachorowań na świnkę w krajach Unii Europejskiej (UE) w 2021 roku. Jakie są najważniejsze wnioski z raportu?
W 2021 roku w krajach UE zgłoszono łącznie 1567 zachorowań na świnkę (zapadalność: 0,4/100 000), w tym 631 (40%) potwierdzonych (pozostałe zaklasyfikowano jako przypadki prawdopodobne [20%] lub możliwe [40%]). Ponad 70% wszystkich przypadków odnotowano w 3 krajach UE – we Włoszech, Polsce i w Hiszpanii. Autorzy raportu podkreślają jednak, że wszystkie zachorowania zgłoszone w Polsce (484) spełniają definicję przypadku możliwego (każda osoba spełniająca kryteria kliniczne: gorączka i nagłe wystąpienie obrzęku ślinianek przyusznych lub innych). ECDC zwraca uwagę, że w okresie pandemii COVID-19 (lata 2020–2021) odnotowano istotne zmniejszenie czułości nadzoru epidemiologicznego nad większością chorób zakaźnych, wpływ na częstość chorób przenoszonych drogą kropelkową miały również wpływ wprowadzone na szeroką skalę restrykcje sanitarne. W porównaniu z poprzednimi latami odnotowano przesunięcie zachorowań na młodsze grupy wiekowe – w 2021 mediana wieku chorych na świnkę wyniosła 13 lat, natomiast w latach poprzednich 19 lub 21 lat.
Dane kliniczne znane były dla 34% zgłoszonych zachorowań na świnkę, nie odnotowano żadnego przypadku śmiertelnego, ale 39 osób (11%) wymagało hospitalizacji. Powikłania świnki dotyczyły głównie dorosłych w wieku ≥30 lat i obejmowały: zapalenie jąder (2 przypadki), zapalenie trzustki (5 przypadków), zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (3 przypadki) oraz 5 przypadków powikłań zaklasyfikowanych jako „inne nieokreślone”.
Informacje o statusie szczepienia przeciwko śwince znane były dla większości zgłoszonych przypadków (93,3%). Osoby nieszczepione odpowiadały za 292 zachorowania (20%), osoby zaszczepione 1 dawką za 220 zachorowań (15%), natomiast 2 dawkami za 224 zachorowania (15%). Odnotowano również 8 zachorowań u osób, które otrzymały ≥3 dawki szczepionki przeciwko śwince. Wśród osób nieszczepionych dominowały zachorowania u dzieci w wieku <12 miesięcy (czyli zbyt młodych na szczepienie) oraz dorosłych w wieku ≥30 lat, z kolei wśród osób zaszczepionych 2 dawkami szczepionki przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR) chorowały głównie osoby w wieku 5–29 lat.
ECDC zwróciło uwagę, że 40% zachorowań na świnkę zgłoszonych w krajach UE w latach 2017–2021 dotyczyła osób zaszczepionych 2 dawkami MMR, głównie wśród młodych osób w wieku 10–29 lat. Dostępne dane wskazują, że aktualnie nadal notuje się ogniska tej choroby, zwykle w populacjach nastolatków lub młodych dorosłych, w których dochodzi do bliskiego kontaktu (wyższe uczelnie, szkoły z internatem, koszary wojskowe), również w Europie. Może to wynikać z działania kilku czynników: niepełnej ochrony przed świnką, jaką zapewniają 2 dawki MMR, zmniejszania się skuteczności szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom na świnkę wraz z upływem czasu (p. Czy skuteczność szczepienia przeciwko śwince zmieniała się wraz z upływem czasu?), ale również intensywności kontaktów społecznych ułatwiających przenoszenie wirusa. Warto przypomnieć, że w 2018 roku amerykański Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) wydał – w odpowiedzi na obserwowane od 2015 roku istotne zwiększenie liczby ognisk epidemicznych świnki oraz związanych z nimi zachorowań – zalecenia zastosowanie trzeciej dawki szczepionki przeciwko śwince u osób narażonych na większe ryzyko zachorowania na świnkę w okresie epidemii (p. Zastosowanie trzeciej dawki szczepionki przeciwko śwince u osób narażonych na większe ryzyko zachorowania na świnkę w okresie epidemii).
