Szczepienie przeciwko meningokokom grupy B osób >50. roku życia

Czy można zakwalifikować do szczepienia przeciwko meningokokom grupy B preparatem Bexsero osobę, która ukończyła 50. rok życia? Osoba ta nie należy do grup ryzyka. Według informacji producenta nie ma badań dotyczących stosowania szczepionki u osób >50. roku życia.

Przeanalizujmy, co wynika z Charakterystyki Produktu Leczniczego Bexsero. Cytuję ”Szczepionka Bexsero jest wskazana do czynnego uodparniania osób w wieku 2 miesięcy i starszych przeciw inwazyjnej chorobie meningokokowej wywoływanej przez Neisseria meningitidis grupy B. Przy szczepieniu należy rozważyć wpływ chorób inwazyjnych w różnych grupach wiekowych oraz zróżnicowanie antygenowe szczepów z grupy B występujących w różnych obszarach geograficznych. Informacje na temat ochrony przeciw poszczególnym szczepom grupy B, patrz punkt 5.1.” Szczepionkę należy stosować „zgodnie z oficjalnymi zaleceniami”, przy czym „brak dostępnych danych dla dorosłych w wieku powyżej 50 lat”. Ponieważ wpis o „braku dostępnych danych” nie oznacza przeciwwskazania do szczepienia, a jedynie informację, że nie przeprowadzono badań klinicznych w tej grupie wiekowej, podstawowe znacznie przy kwalifikacji do szczepienia odgrywają wskazania.

Zgodnie z oficjalnymi zaleceniami (Program Szczepień Ochronnych [PSO] na 2020 rok) szczepienie przeciwko meningokokom jest zalecane „dzieciom i osobom dorosłym narażonym na ryzyko inwazyjnej choroby meningokokowej: z bliskim kontaktem z chorym lub materiałem zakaźnym (personel medyczny, pracownicy laboratorium), przebywającym w zbiorowiskach (przedszkolach, żłobkach, domach studenckich, internatach, koszarach), osobom z zachowaniem sprzyjającym zakażeniu (intymne kontakty z nosicielem lub osobą chorą, np. głęboki pocałunek), osobom podróżującym; dzieciom i osobom dorosłym z wrodzonymi niedoborami odporności: z anatomiczną lub czynnościową asplenią, zakażonym wirusem HIV, nowotworem złośliwym, chorobą reumatyczną, przewlekłą chorobą nerek i wątroby, leczonym ekulizumabem z powodu napadowej nocnej hemoglobinurii lub atypowego zespołu hemolityczno-mocznicowego, przed i po przeszczepieniu szpiku oraz osobom leczonym immunosupresyjnie; dzieciom w wieku od ukończenia 2 miesiąca życia z grup ryzyka zaburzeń odporności wymienionych w części I. A. PSO oraz szczególnie narażonym na zachorowanie nastolatkom i osobom powyżej 65 roku życia.

Z kolei amerykański Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) zaleca stosowanie szczepionek przeciwko meningokokom B u osób w wieku ≥10 lat (bez podania górnej granicy wiekowej), które są narażone na zwiększone ryzyko zakażeń wywołanych przez meningokoki grupy serologicznej B, w tym osobom, które mają stałe niedobory składników dopełniacza, osobom, które mają wady anatomiczne lub funkcjonalne śledziony; mikrobiologom, rutynowo narażonym na izolaty Neisseria meningitidis; oraz osobom zidentyfikowanym jako narażone na zwiększone ryzyko w czasie wystąpienia ognisk/epidemii wywołanych przez meningokoki serogrupy B.

Jak wynika z zaleceń zawartych w PSO 2020 i rekomendacjach ACIP, wskazania do stosowania szczepienia przeciwko meningokokom serogrupy B są potencjalnie bardzo szerokie i obejmują między innymi podróże, choroby przewlekłe, narażenia wynikające z pobytu w zbiorowiskach lub zachorowań w lokalnej społeczności, terapię ekulizumabem oraz leczenie immunosupresyjne. Jeżeli opisana w pytaniu osoba po 50. roku życia rzeczywiście nie ma jakichkolwiek tak szeroko pojętych czynników ryzyka, co mało moim zadaniem jest mało prawdopodobne, to nie ma wskazań do szczepienia. Tak jak nie ma sensu szczepić się przeciwko żółtej gorączce nie planując wyjazdu w strefę jej występowania, tak brak uzasadnienia dla szczepień osoby, która nie jest zagrożona przez inwazyjną chorobę meningokokową wywołaną przez serogrupę B. Wskazaniem do szczepienia jest realne narażenie na chorobę zakaźną, której można uniknąć przez szczepienie. Jeżeli zatem opisany w pytaniu pacjent np. pracuje jako wykładowca akademicki lub nauczyciel i ma kontakt z licznymi grupami dzieci lub młodzieży albo lekarz izby przyjęć i chciałby się zaszczepić, to nie ma powodu, by mu odmówić.