Czy warto szczepić przeciwko pneumokokom osoby bez dodatkowych czynników ryzyka?

07.04.2021
dr n. med. Ilona Małecka
Katedra i Zakład Profilaktyki Zdrowotnej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu

Czy szczepienie przeciwko pneumokokom preparatami PCV-13 i PPSV-23 jest wskazane u dzieci >5. roku życia i dorosłych bez czynników ryzyka? Coraz więcej pacjentów pyta o szczepienie przeciwko pneumokokom jako dodatkowe zabezpieczenie przed zachorowaniem na zapalenie płuc w dobie pandemii COVID-19. Czy wtórne pneumokokowe zapalenie płuc może być powikłaniem COVID-19?

Skróty: PCV-13 – skoniugowana 13-walentna szczepionka przeciwko pneumokokom, PPSV-23 – polisacharydowa 23-walentna szczepionka przeciwko pneumokokom

Ramka. Grupy osób, którym szczególnie zaleca się szczepienie przeciwko pneumokokom

  • dorośli w wieku ≥65 lat (niezależnie od obecności innych czynników ryzyka)
  • pacjenci z niedoborami odporności (wrodzony lub nabyty niedobór odporności, zakażenie HIV, przewlekła niewydolność nerek, zespół nerczycowy, białaczki, chłoniaki lub inne nowotwory złośliwe w stadium uogólnienia, jatrogenna immunosupresja, przeszczepienie narządu miąższowego, szpiczak mnogi, anatomiczna lub czynnościowa asplenia)
  • pacjenci z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego i implantem ślimakowym
  • pacjenci z przewlekłą chorobą serca, płuc lub wątroby
  • chorzy na cukrzycę
  • pacjenci z chorobą alkoholową
  • pacjenci palący papierosy

Profilaktykę zakażeń pneumokokowych u osób wcześniej nieszczepionych (np. w ramach programu powszechnych szczepień) zaleca się osobom w wieku ≥65 lat oraz młodszym z grupy ryzyka ciężkiego przebiegu zakażeń pneumokokowych (p. ramka). Wszystkie wskazania szczegółowo opisano w polskim Programie Szczepień Ochronnych (PSO, cz. II „Szczepienia zalecane”). Profilaktykę zakażeń pneumokokowych można realizować dwoma dostępnymi szczepionkami – skoniugowaną PCV-13 (PCV-10 zarejestrowana do ukończenia 5 lat) i polisacharydową – PPSV-23 lub jedną z nich. W dobie pandemii COVID-19 szczepienia zapobiegające chorobom układu oddechowego zyskały na znaczeniu. W dokumencie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z kwietnia 2020 roku dotyczącym realizacji szczepień ochronnych w czasie pandemii COVID-19 podkreślono zasadność kontynuowania populacyjnych programów szczepień przeciwko pneumokokom, czyli w populacji dzieci do 24. miesiąca życia oraz u dzieci i dorosłych z grup ryzyka. Podobne zalecenia znajdują się w komunikacie Ministra Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie wykonywania szczepień ochronnych w czasie pandemii COVID-19 z kwietnia 2020 roku, zgodnie z którymi szczepienie przeciwko pneumokokom (oraz grypie) jest zalecane dorosłym z grup ryzyka, w tym osobom >60. roku życia i chorym przewlekle. Profilaktyka grypy i zakażeń pneumokokowych może zmniejszyć ryzyko ewentualnych koinfekcji z SARS-CoV-2 lub ryzyko pneumokokowego zapalenia płuc, jako powikłania COVID-19. Ma to szczególne znaczenie u osób starszych i pacjentów z grupy ryzyka ciężkiego przebiegu nie tylko zakażeń pneumokokowych, ale także SARS-CoV-2. W tym kontekście szczepienia przeciwko pneumokokom należy zalecać głównie pacjentom z tych grup, ale są one klinicznie uzasadnione także w szerszej populacji, niezależnie od czynników ryzyka, jednak pod warunkiem że szczepionki będą w pełni dostępne. W przypadku ograniczonych zasobów, co obserwujemy okresowo w ostatnim czasie, priorytetem powinny być szczepienia pacjentów starszych oraz z grup ryzyka.

Piśmiennictwo:

1. Who.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/ead3c6475654481ca51c248d52ab9c61
2. Komunikat w sprawie wykonywania szczepień ochronnych w czasie pandemii COVID-19. www.gov.pl/web/zdrowie/komunikat-sprawie-wykonywania-szczepien-ochronnych-w-czasie-pandemii-covid-19
3. Tomczyk S., Bennett N.M., Stoecker C. i wsp.: Use of 13-valent pneumococcal conjugate vaccine and 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine among adults aged ≥65 years: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Morb. Mortal. Wkly Rep., 2014; 63: 822–825
Zobacz także

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań