Którym grupom pacjentów szczególnie zaleca się szczepienie polisacharydową szczepionką przeciwko pneumokokom?

Skróty: ACIP – Advisory Committee on Immunization Practices, IChP – inwazyjna choroba pneumokokowa, PCV-13 – skoniugowana 13-walentna szczepionka przeciwko pneumokokom, PPSV-23 – polisacharydowa 23-walentna szczepionka przeciwko pneumokokom

Którym grupom pacjentów szczególnie zaleca się szczepienie polisacharydową 23-walentną szczepionką przeciwko pneumokokom (PPSV-23)? Czy szczepienie przeciwko pneumokokom obejmuje podanie PPSV-23 i preparatu skoniugowanego 13-walentnego (PCV-13)? W jakiej kolejności i w jakich odstępach należy podać te preparaty?

PPSV-23 (ponownie dostępna w Polsce od 2020 r.) znalazła swoje miejsce w zaleceniach dotyczących profilaktyki zakażeń pneumokokowych szczególnie u pacjentów w wieku ≥65 lat oraz osób z grupy ryzyka ciężkiego przebiegu inwazyjnej choroby pneumokokowej (IChP), a zwłaszcza ciężkiego zapalenia płuc, z racji występowania innych chorób (szczepionkę można stosować po ukończeniu 2. rż. [p. ramka]).

Zgodnie z wytycznymi Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), szczepienie przeciwko pneumokokom zaleca się wszystkim osobom w wieku ≥65 lat oraz osobom młodszym (<65 lat) z grupy ryzyka IChP. Zalecenia te obejmują zastosowanie zarówno szczepionki skoniugowanej (PCV-13), jak i polisacharydowej (PPSV-23), w zależności od wcześniejszej historii szczepień pneumokokowych. W Polsce od 2017 roku, u dzieci urodzonych po 31 grudnia 2016 roku oraz u dzieci do 5. roku życia z grup ryzyka IChP, szczepienia przeciwko pneumokokom realizuje się w ramach programu preparatemem skoniugowanym. Pozostałym pacjentom, zgodnie z cytowanymi zaleceniami ACIP, zaleca się podać 1 dawkę PCV-13 (druga dostępna w Polsce szczepionka skoniugowana zarejestrowana jest do ukończenia 5 lat), a następnie 1 dawkę PPSV-23. Tych dwóch szczepionek nie należy podawać w trakcie jednej wizyty lekarskiej, a osobom, które nie były wcześniej szczepione przeciwko pneumokokom, zaleca się w pierwszej kolejności podać PCV-13. Wynika to z lepszej odpowiedzi immunologicznej na antygeny zawarte w obu szczepionkach. Podanie PCV-13 przed PPSV-23 jest uzasadnione szczególnie w tych krajach, w których serotypy zawarte w PCV-13 są częstym czynnikiem etiologicznym chorób pneumokokowych u osób starszych. Odstępy między poszczególnymi typami szczepionek i kolejność ich podania zależą od wieku pacjenta, występowania czynników ryzyka oraz wcześniejszej historii szczepień przeciwko pneumokokom (p. tab. i ryc.).

Ryc. Zalecane odstępy między szczepionkami w schemacie obejmującym podanie PCV-13 i PPSV-23 u dorosłych w wieku ≥65 lat bez niedoboru odporności (ACIP, Stany Zjednoczone)