Czy u dzieci >2. roku życia można stosować szczepionki polisacharydowe przeciwko pneumokokom?

Data utworzenia:  05.04.2017
Aktualizacja: 09.04.2019
dr n. med. Jacek Mrukowicz
Redaktor naczelny „Medycyny Praktycznej – Szczepienia” i „Medycyny Praktycznej – Pediatrii”, Polski Instytut Evidence-Based Medicine

dr n. med. Joanna Stryczyńska-Kazubska
Katedra i Zakład Profilaktyki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Skróty: IChP – inwazyjna choroba pneumokokowa, PCV – skoniugowana szczepionka przeciwko pneumokokom, PCV-7 – 7-walentna skoniugowana szczepionka przeciwko pneumokokom, PCV-10 – 10-walentna skoniugowana szczepionka przeciwko pneumokokom, PCV-13 – 13-walentna skoniugowana szczepionka przeciwko pneumokokom, PPSV-23 – 23-walentna polisacharydowa szczepionka przeciwko pneumokokom, ZUŚ – zapalenie ucha środkowego

Po pierwsze, aktualnie w Polsce żadna szczepionka z tej grupy nie jest już dostępna. Jeden z producentów (firma Sanofi Pasteur) zakończył wytwarzanie swojego preparatu (Pneumo 23) na całym świecie. Według informacji od producenta ostatnie dawki tej szczepionki dostarczono do hurtowni w Polsce w sierpniu 2017 roku, a producent nie dysponuje już zapasami tego preparatu. Z kolei drugi z producentów (firma MSD) poinformował, że w tym momencie jego preparat (Pneumovax 23) jest niedostępny na rynku polskim, a jego ewentualne wprowadzanie do obrotu w Polsce realizowane jest w ramach systemu zamówień publicznych (programy szczepień), a nie do sprzedaży detalicznej w aptekach. Nadal jest to jednak preparat zarejestrowany i dopuszczony do użytku w Polsce.

Po drugie, szczepionki polisacharydowe przeciwko pneumokokom (PPSV-23) nie są przeznaczone do stosowania u zdrowych dzieci. U dzieci do 5. roku życia szczepienie przeciwko S. pneumoniae należy realizować za pomocą preparatów skoniugowanych (PCV). Szczepionki, w których antygeny polisacharydowe z otoczek pneumokoków połączono z białkiem nośnikowym, wywołują lepszą odpowiedź i pamięć immunologiczną. PCV – poza zapobieganiem IChP wywołanej przez typy serologiczne uwzględnione w szczepionce lub reagujące krzyżowo – redukują nosicielstwo bakterii w części nosowej gardła i mogą zmniejszać częstość występowania zakażeń miejscowych (np. ZUŚ).

Po trzecie, PPSV-23 są przeznaczone dla osób >65. roku życia (przede wszystkim w celu zapobiegania zachorowaniom na zapalenie płuc) oraz pacjentów >2. roku życia z chorobami przewlekłymi (grupa zwiększonego ryzyka IChP), takimi jak: niedobory odporności wrodzone lub nabyte (leczenie immunosupresyjne, zakażenie HIV, przewlekła niewydolność nerek, zespół nerczycowy), anatomiczny lub czynnościowy brak lub dysfunkcja śledziony, niewydolność serca, wrodzone wady serca (szczególnie z sinicą), przewlekłe choroby układu oddechowego, cukrzyca, wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego, wszczepiony implant ślimakowy.

W przypadku ponownej dostępności PPSV-23, nadal obowiązują dotychczasowe zalecenia. Dzieciom <5. roku życia z grupy ryzyka należy w pierwszej kolejności podać szczepionkę skoniugowaną, a po upływie co najmniej 8 tygodni od zakończenia schematu szczepienia PCV, rozszerzyć zakres profilaktyki o PPSV-23. Dzieci zdrowe, u których czynnikiem ryzyka zachorowania na IChP jest tylko wiek – czyli <5. roku życia – należy szczepić tylko preparatami skoniugowanymi. Warto pamiętać, aby zgodnie z obowiązującym PSO szczepienia te rozpocząć jak najwcześniej – optymalnie w 2. miesiącu życia, ponieważ największe ryzyko zakażeń pneumokokowych dotyczy dzieci w pierwszych 2 latach życia.

PPSV-23 podaje się w jednej dawce. Dawkę przypominającą co najmniej 5 lat po szczepieniu podstawowym podaje się wyłącznie:

  • osobom >65. roku życia, które szczepienie podstawowe otrzymały <65. roku życia
  • osobom z anatomicznym lub czynnościowym brakiem śledziony
  • chorym z niedoborem odporności.

Dawkę przypominającą podaje się tylko jednorazowo.
Jeżeli dziecko <5. roku życia otrzymało dotychczas tylko PPSV-23, wydaje się, że najlepiej będzie zaproponować rodzicom poszerzenie uodpornienia o preparat skoniugowany, choć nie przeprowadzono badań potwierdzających skuteczność takiego postępowania w przypadku podania PCV-13 lub PCV-10 po wcześniejszym szczepieniu PPSV-23. We wcześniejszych badaniach dotyczących stosowania PCV-7 po PPSV-23 wykazano natomiast zadawalającą odpowiedź serologiczną. Wiadomo jednak, że szczepionki polisacharydowe osłabiają odpowiedź na dawki przypominające.

Piśmiennictwo:

1. Odpowiedź rzecznika prasowego firmy Sanofi Pasteur z 23.10.2017: www.mp.pl/szczepienia/aktualnosci
2. Odpowiedź rzecznika prasowego firmy MSD z 24.10.2017: www.mp.pl/szczepienia/aktualnosci
3. Prevention of pneumococcal disease among infants and children – use of 13 valent pneumococcal conjugate vaccine and 23 valent pneumococcal polysaccharide vaccine. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2010; 59 (RR-11): 1–18
4. Updated recommendations for prevention of invasive pneumococcal disease among adults using the 23 valent pneumococcal polysaccharide vaccine (PPSV23). MMWR, 2010; 59: 1102–1106
5. Charakterystyka Produktu Leczniczego: Pneumo 23
Wybrane treści dla pacjenta
  • Wady zgryzu - informacje ogólne
  • Cytomegalia u dzieci
  • Obrzęk naczynioruchowy u dziecka
  • Podgłośniowe zapalenie krtani (krup wirusowy)
  • Celiakia u dzieci
  • Niedoczynność tarczycy u dzieci
  • Zakażenia układu moczowego u dzieci
  • Ostre zapalenie ucha środkowego u dziecka
  • Nadczynność tarczycy u dzieci
  • Zapalenie błędnika

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań