Skróty: IChP – inwazyjna choroba pneumokokowa, PCV – skoniugowana szczepionka przeciwko pneumokokom, PCV-10 – 10-walentna skoniugowana szczepionka przeciwko pneumokokom, PPSV-23 – 23-walentna polisacharydowa szczepionka przeciwko pneumokokom
Wskazania do szczepienia przeciwko pneumokokom stanowią dwa kryteria: wiek oraz choroby przewlekłe, które predysponują do ciężkich zakażeń pneumokokowych.
Szczepienia przeciwko pneumokokom są obowiązkowe dla dzieci urodzonych od początku 2017 roku, zaleca się je natomiast wszystkim zdrowym dzieciom do 5 lat, które nie zostały objęte szczepieniami bezpłatnymi. Kolejną grupę wiekową stanowią wszyscy dorośli >65. roku życia, którzy z racji wieku należą do grupy ryzyka rozwoju i ciężkiego przebiegu IChP, zwłaszcza ciężkiego zapalenia płuc.
Profilaktykę zakażeń pneumokokowych niezależnie od wieku zaleca się u osób:
- z wrodzonymi i nabytymi niedoborami odporności (czynnościowy lub anatomiczny brak śledziony, sferocytoza, hemoglobinopatie, zakażenie HIV, choroby rozrostowe, po przeszczepieniu narządu lub przygotowywanie do takiego zabiegu, inne choroby wymagające leczenia immunosupresyjnego)
- z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego
- z wszczepionym implantem ślimakowym
- z chorobami układu oddechowego (m.in. przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma oskrzelowa, a także palenie tytoniu)
- z chorobami układu krążenia (w tym niewydolność serca, kardiomiopatie)
- z chorobami nerek (niewydolność nerek, zespół nerczycowy)
- chorych na cukrzycę
- z chorobami wątroby
- z chorobą alkoholową
- oraz u pensjonariuszy ośrodków opieki długoterminowej, bezdomnych i narkomanów przyjmujących narkotyki dożylnie.
U pacjentów z zaburzeniami odporności zaleca się podanie jako pierwszej szczepionki skoniugowanej, a następnie, po upływie co najmniej 2 miesięcy, PPSV-23. PPSV-23 jest jednak niedostępna, w związku z czym ograniczamy się do stosowania tylko szczepionek skoniugowanych.
Aktualnie dostępne są dwa rodzaje szczepionek przeciwko pneumokokom – skoniugowane. Preparaty skoniugowane to PCV-10 (Synflorix) oraz PCV-13 (Prevenar 13). PCV-10 przeznaczona jest dla wszystkich dzieci od ukończenia 6. tygodnia życia do ukończenia 5 lat. Natomiast Prevenar 13 można stosować u osób, które ukończyły 6. tydzień życia, bez górnej granicy wieku.
Piśmiennictwo:
1. Charakterystyki produktów leczniczych: Pneumo 23, Prevenar 13 i Synflorix2. CDC: Prevention of pneumococcal disease among infants and children – use of 13 valent pneumococcal conjugate vaccine and 23 valent pneumococcal polysaccharide vaccine. MMWR, 2010; 59 (RR 11): 1–18
3. CDC: Zapobieganie inwazyjnej chorobie pneumokokowej u dorosłych i zasady stosowania 23-walentnej szczepionki polisacharydowej w grupach ryzyka. Aktualne wytyczne Amerykańskiego Komitetu Doradczego ds. Szczepień (ACIP). Med. Prakt. WS Zakażenia, 1/2011
4. CDC: Use of 13 valent pneumococcal conjugate vaccine and 23 valent pneumococcal polysaccharide vaccine for adults with immunocompromising conditions: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2012; 61: 816–819 (p. Med. Prakt. Szczepienia 1/2013, s. 29–34 i www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne.html – przyp. red.)
5. CDC: Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) recommended immunization schedule for adults aged 19 years and older – United States, 2013. MMWR, 2013; 62 (supl. 1): 9–19
6. Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) recommended immunization schedule for persons aged 0 through 18 years – United States, 2013. MMWR, 2013; 62 (01): 2–8
7. Plotkin S.A., Orenstein W.A., Offit P.A.: Vaccine. Wyd. 6, Elsevier, 2013: 504–572
8. www.cdc.gov
