Decyzja o skorzystaniu ze szczepienia lub rezygnacji z niego zawsze należy do rodziców dziecka, poinformowanych przystępnie przez lekarza o konsekwencjach i ryzyku zachorowania, korzyściach i ewentualnych niepożądanych odczynach poszczepiennych (NOP), a także – jak w przypadku wszystkich szczepień zalecanych w polskim programie szczepień ochronnych (PSO), ale finansowanych przez rodziców (a do takich należą szczepienia przeciwko rotawirusom [RV]) – o cenie szczepionki. Obowiązkiem każdego lekarza (nie tylko zawodowym i etycznym, ale także prawnym) jest przystępne przekazanie istotnych informacji o szczepieniach obowiązkowych i zalecanych wszystkim rodzicom dzieci kwalifikujących się do tych szczepień, aby ułatwić im wybór optymalnego postępowania. Ponieważ szczepienie zalecane oznacza szczepienie korzystne dla zdrowia dziecka, stąd w takich przypadkach wymagana jest raczej proaktywna postawa lekarza (zachęcenie), a nie zachowanie reaktywne (np. ograniczenie się do suchego pytania: „Jest szczepionka. Czy chcą Państwo z niej skorzystać?”). O właściwym przekazywaniu pełnej informacji w przystępny sposób każdemu rodzicowi przypomniał Minister Zdrowia w komunikacie z 25 października 2011 roku opublikowanym w związku ze skargami rodziców, którzy nie zostali odpowiednio poinformowani. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi European Societ for Paediatric Infectious Disease (ESPID) lekarze powinni proponować szczepienia przeciwko RV wszystkim niemowlętom w pierwszych 3 miesiącach życia, u których nie stwierdzono przeciwwskazań (zalecenie silne).
Mimo że hospitalizacja małego dziecka lub leczenie ostrej biegunki rotawirusowej doustnym płynem nawadniającym (często także konieczność zwolnienia z pracy) dla niektórych lekarzy nie stanowi istotnej konsekwencji zachorowania, wielu rodziców uważa inaczej. Wykazano, że w krajach Unii Europejskiej (UE) hospitalizacja małego dziecka z powodu biegunki rotawirusowej powodowała duży stres u matek (śr. 8,1 na 10 pkt) i wielu rodziców po takim przeżyciu bez wahania szczepi swoje kolejne dzieci. Jeśli nie uzyskają oni rzetelnej informacji o możliwości profilaktyki i szczepieniach zalecanych, to w razie zachorowania dziecka (a ryzyko, że tak się stanie, jest w przypadku RV duże), mogą mieć uzasadnione pretensje do swojego lekarza.
Piśmiennictwo:
1. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Dz. U. nr 234, poz. 15702. Mister Zdrowia: Komunikat w sprawie zasad udzielania świadczeń zdrowotnych dotyczących szczepień ochronnych. www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/komunikat_mata_2 510 211.pdf (cyt. 18.04.2012)
3. Vesikari T., Van Damme P., Giaquinto C. i wsp.: ESPID/ESPGHAN evidence-based recommendations for rotavirus vaccination in Europe. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2008; 46 (supl. 2): S38–S48 (p. Med. Prakt. Pediatr. WS 2/2009 – przyp. red.)
4. Van der Wielen M., Giaquinto C., Gothefors L. i wsp.: Impact of community-acquired paediatric rotavirus gastroenteritis on family life: data from the REVEAL study. BMC Family Practice, 2010; 11: 22 (www.biomedcentral.com)
5. Załącznik do komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 4 stycznia 2017 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2017. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia z dnia 5 stycznia 2017 r., poz. 1. (p. www.mp.pl/szczepienia – przyp. red.)
6. European Centre for Disease Prevention and Control: ECDC Expert opinion on rotavirus vaccination in infancy. Sztokholm: ECDC, 2017 (www.ecdc.europa.eu)
