U dziecka rozpoznano hemofilię. W jego dokumentacji jest informacja o zakazie wykonywania wstrzyknięć domięśniowych. Dziecko powinno otrzymać trzecią dawkę szczepionki przeciwko pneumokokom (Synflorix) i czwartą dawkę szczepionki 6-składnikowej (Hexacima). Czy te szczepionki można podać podskórnie? Obawiam się niepożądanej reakcji po takim podaniu.
Pacjenci z zaburzeniami krzepnięcia, w tym z hemofilią, powinni otrzymywać szczepionki drogą wstrzyknięć podskórnych zamiast domięśniowych. Istnieją dowody, że taka droga podania jest skuteczną formą immunizacji i choć może się wiązać z nasilonymi odczynami poszczepiennymi (ból i rumień w miejscu wstrzyknięcia), jest bezpieczniejsza u dzieci z zaburzeniami krzepnięcia niż wstrzyknięcia domięśniowe, po których mogą powstać krwiaki. Zgodnie z charakterystyką produktów leczniczych większość szczepionek podaje się domięśniowo, więc postępowanie zalecane u dzieci z zaburzeniami krzepnięcia jest swego rodzaju postępowaniem off-label, o czym należy poinformować rodziców. Jednocześnie należy podkreślić, że takie postępowanie zalecają wakcynologiczne towarzystwa naukowe na świecie i jest ono powszechnie praktykowane u tych pacjentów.
Pacjenci z hemofilią leczeni substytucyjnie mogą otrzymać szczepionkę domięśniowo, pod warunkiem że: (1) upłynął krótki czas od podania czynnika krzepnięcia, (2) w ocenie zarówno rodziców, jak i lekarza sprawującego stałą opiekę nad dzieckiem ryzyko powstania krwiaków jest niewielkie. Stosuje się wówczas igły do wstrzyknięć o wąskim świetle, a po jego zakończeniu należy mocno uciskać (ale nie rozcierać) miejsce wkłucia co najmniej przez 2 minuty. Rodziców dziecka należy poinformować, że mimo wszystko istnieje ryzyko powstania wylewu krwi do tkanek oraz jak mają się zachować w takiej sytuacji. Podsumowując, droga wstrzyknięć podskórnych jest najbezpieczniejszym sposobem szczepienia dzieci z zaburzeniami krzepnięcia.
Piśmiennictwo:
1. Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). Vaccine recommendations and guidelines of the ACIP, special situations: vaccinating persons with increased bleeding risk. www.cdc.gov/vaccines/hcp2. Schaefer B.A., Gruppo R.A., Mullins E.S., Tarango C.: Subcutaneous diphtheria and tetanus vaccines in children with haemophilia: a pilot study and review of the literature. Haemophilia, 2017; 23: 904–909
3. Srivastava A., Brewer A.K., Mauser-Bunschoten E.P. i wsp.: Guidelines for the management of hemophilia. Haemophilia, 2013; 19: e1–e47
4. Makris M., Conlon C.P., Watson H.G.: Immunization of patients with bleeding disorders. Haemophilia, 2003; 9: 541–546