U 40-letniego pacjenta z rozpoznaną małopłytkowością autoimmunologiczną, u którego usunięto śledzionę, zalecono szczepienie przeciwko Hib i przeciwko pneumokokom. Jak wykonać te zalecenia, zwłaszcza uwzględniając Charakterystykę Produktu Leczniczego dostępnych w Polsce szczepionek przeciwko Hib?
Osoby z niedoborami odporności, w tym pacjenci z asplenią lub dysfunkcją śledziony, należą do grupy o zwiększonym ryzyku zakażeń inwazyjnych wywołanych przez bakterie otoczkowe. W tej grupie chorych zaleca się stosowanie szczepionek przeciwko:
- pneumokokom (u dorosłego najpierw 13-walentnej szczepionki skoniugowanej [PCV-13], a następnie [po upływie co najmniej 8 tygodni] 23-walentnej szczepionki polisacharydowej [PPSV-23]),
- meningokokom (u osoby dorosłej optymalnie 4-walentnej skoniugowanej szczepionki przeciwko grupom serologicznym A, C, W135, Y),
- Hib (amerykańskie Center for Disease Control and Prevention [CDC] zaleca tę szczepionkę u wszystkich osób po splenektomii niezależnie od wieku; u osoby dorosłej należy zastosować 1 dawkę),
- grypie.
Jak słusznie zauważył Czytelnik, pojawia się rozbieżność pomiędzy wskazaniami do szczepień a formalną rejestracją poszczególnych preparatów szczepionek. Szczepienie przeciwko meningokokom, pneumokokom i grypie można u dorosłego pacjenta zgodnie z zapisami w Charakterystyce Produktu Leczniczego (ChPL) zrealizować bez przeszkód, jednak w przypadku szczepionki przeciwko Hib zapisy w ChPL wprowadzają ograniczenia wiekowe. Dostępne w Polsce szczepionki przeciwko Hib są zarejestrowane dla osób do ukończenia 5. rż. (choć w ChPL obu preparatów tych szczepionek nie podano jednoznacznie górnej granicy wieku). Jeżeli ryzyko choroby inwazyjnej wywołanej przez Hib jest naprawdę realne i spodziewane korzyści znacznie przewyższają ryzyko związane ze szczepieniem (jak u większości pacjentów z upośledzeniem odporności), jedyne rozwiązanie stanowi podanie tych szczepień w trybie off-label. Optymalne jest uzyskanie pisemnej świadomej zgody pacjenta na przyjęcie szczepienia poza rejestracją (p. Jak postąpić, gdy zalecenia ekspertów wykraczają poza Charakterystykę Produktu Leczniczego danej szczepionki?). Warto wspomnieć, że preparaty szczepionek przeciwko bakteriom otoczkowych cechuje duże bezpieczeństwo stosowania, co ułatwia decyzję o ich zastosowaniu u pacjentów z niedoborami odporności.
Należy zaznaczyć, że żadna z wymienionych powyżej zalecanych szczepionek nie jest refundowana u osób dorosłych, w tym pacjentów z niedoborami odporności – pacjent sam ponosi ich koszty.
Piśmiennictwo
1. Use of 13-valent pneumococcal conjugate vaccine and 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine for adults with immunocompromising conditions: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2012; 61: 816–819 (p. Szczepienie przeciwko pneumokokom u dzieci w wieku 6-18 lat z niedoborami odporności – przyp. red.)
2. Charakterystyka Produktu Leczniczego Prevenar 13
3. Charakterystyka Produktu Leczniczego Act-HiB, Hiberix
4. Kroger A.T., Sumaya C.V., Pickering L.K., Atkinson W.L., Centers for Disease Control and Prevention: General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2011; 60: 1–60 (p. Ogólne wytyczne dotyczące szczepień ochronnych – cz. 3. Zalecenia amerykańskiego Komitetu Doradczego ds. Szczepień Ochronnych [ACIP] – przyp. red.)
