Skróty: HBV – wirus zapalenia wątroby typu B, PSO – Program Szczepień Ochronnych, WZW – wirusowe zapalenie wątroby
Czy oznaczenie stężenia anty-HBs u pracownika ochrony zdrowia po szczepieniu przeciwko WZW typu B zgodnie z 3-dawkowym schematem jest obowiązkiem pracodawcy i to pracodawca pokrywa koszty tego badania?
Pracodawca może zlecać wykonywanie prac związanych z narażeniem na kontakt z HBV1 tylko pracownikom właściwie zabezpieczonym, w tym uodpornionym przy użyciu dostępnych szczepionek. Szczepienia pracownicze przeciwko WZW typu B pracowników wykonujących zawody medyczne są w całości finansowane ze środków publicznych2 (tzn. zarówno szczepienia ochronne, jak i poprzedzające ich wykonanie lekarskie badania kwalifikacyjne oraz konsultacje specjalistyczne). Szczepienia te są obowiązkowe dla osób wykonujących zawód medyczny narażonych na zakażenie, które nie były szczepione przeciwko WZW typu B. Zgodnie z aktualnym PSO, nie należy szczepić osób w przeszłości zaszczepionych podstawowo przeciwko WZW typu B, a u osób zdrowych nie przewiduje się szczepień przypominających. Jednak rewakcynacja po szczepieniu podstawowym jest wskazana u:
- chorych z niedoborem odporności – gdy po szczepieniach podstawowych stężenie przeciwciał anty-HBs wynosi <10 j.m./l, zaleca się podanie kolejnych 1–3 dawek szczepionki; w przypadku utrzymywania się stężenia przeciwciał <10 j.m./l nie wykonuje się dalszych szczepień
- pacjentów z nowotworami w trakcie leczenia immunosupresyjnego oraz po przeszczepieniu narządów – zaleca się utrzymanie poziomu przeciwciał ≥100 j.m./l i kontrolę przeciwciał co 6 miesięcy; gdy stężenie zmniejsza się do wartości <100 j.m./l, należy podać podwójną dawkę szczepionki
- chorych na cukrzycę – gdy po szczepieniach podstawowych stężenie przeciwciał wynosi <10 j.m./l, zaleca się podanie 1–3 dawek szczepionki, jeśli nie uzyska się ochronnego stężenia przeciwciał, odstępuje się od dalszych szczepień
- u pacjentów w fazie zaawansowanej choroby nerek z filtracją kłębuszkową <30 ml/min oraz u chorych dializowanych – dawki przypominające należy podawać według wskazań producenta szczepionki oraz zaleceń lekarza, jeśli stężenie przeciwciał anty-HBs jest poniżej poziomu ochronnego (10 j.m./l); zaleca się badanie poziomu przeciwciał co 6–12 miesięcy.
Oznaczanie anty-HBs u przewlekle chorych w ramach kwalifikacji do szczepienia jest nieodpłatne (p. Kiedy można nieodpłatnie oznaczyć anty-HBs u osób chorych przewlekle? – przyp. red.), tzn. koszty tego badania w przypadku chorego pracownika ochrony zdrowia także powinny być refundowane z budżetu państwa, a nie przez pracodawcę.
Obowiązkowe szczepienia ochronne, lekarskie badania kwalifikacyjne oraz konsultacje specjalistyczne pacjentów ubezpieczonych są finansowane na zasadach określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Świadczenia zdrowotne refundowane z budżetu państwa na podstawie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia w formie dotacji ze środków budżetu państwa, z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia, w trybie opisanym rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 grudnia 2014 r. w sprawie sposobu i trybu finansowania z budżetu państwa świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2014 r., poz. 1979).
Przypisy:
1. Wirus WZW typu B jest szkodliwym czynnikiem biologicznym zakwalifikowanym do 3. grupy zagrożenia szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. 2005 r., nr 81, poz. 716).2. P. „Ogólne zasady przeprowadzania i organizacji szczepień” – część IV Programu Szczepień Ochronnych na rok 2018, Szczepienia pracownicze – Załącznik do komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 31 października 2017 r. (Dz. U. MZ z 2017 r., poz. 108) w związku z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 1866 z późn. zm.).
