Opracowała mgr Małgorzata Ściubisz
W populacyjnym badaniu kohortowym z prospektywnym zbieraniem danych przeprowadzonym w Danii oceniono skuteczność rzeczywistą szczepienia przeciwko HPV w zapobieganiu rakowi szyjki macicy u młodych kobiet. W Danii powszechne szczepienia przeciwko HPV rozpoczęto w styczniu 2009 roku i objęto nimi dziewczęta w wieku 12 lat. W kolejnych latach prowadzono również program szczepień wychwytujących wśród nastolatek w wieku 13–15 lat, a następnie kobiet w wieku do 26 lat. Do stycznia 2016 roku program realizowano preparatem HPV-4, następnie do października 2017 roku stosowano preparat HPV-2, który zastąpiono preparatem 9-walentnym HPV-9. Program badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy obejmuje kobiety w wieku od 23 lat i zaleca się, aby badanie wykonywać co 3 lata aż do wieku 49 lat.
Wyjściową populację stanowiły młode kobiety w wieku 17–30 lat mieszkające w Danii w okresie od października 2006 roku do grudnia 2019 roku, które objęto bezpłatnym programem powszechnych szczepień przeciwko HPV lub programem szczepień wychwytujących, a także te, które szczepienie wykonały prywatnie. Dane kliniczne i demograficzne uzyskano z oficjalnych krajowych rejestrów, m.in. National Health Service Registry oraz Danish Pathology Registry.
Ostatecznie do badania zakwalifikowano 867 689 kobiet, spośród których wyjściowo 314 852 rozpoczęły szczepienie przeciwko HPV w wieku ≤16 lat. W okresie obserwacji ≥1 dawkę szczepionki przeciwko HPV dodatkowo podano 20 063 kobietom w wieku 17–19 lat oraz 167 607 w wieku 20–30 lat. Wśród szczepionych nastolatek i młodych kobiet większość otrzymała 3 dawki (78,5%) szczepionki, pozostałe otrzymały 2 dawki (15,7%) lub 1 dawkę (5,8%). Nie zaszczepiono 365 167 kobiet.
W okresie 5 544 655 osobolat obserwacji raka szyjki macicy rozpoznano u 504 kobiet, w tym u 179 zaszczepionych przeciwko HPV (wskaźnik zapadalności: 6,7/100 000) i 325 nieszczepionych (wskaźnik zapadalności: 11,3/100 000). W kohorcie nieszczepionych kobiet wskaźnik zapadalności na raka szyjki macicy zwiększał się wraz z wiekiem, osiągając największą wartość u kobiet w wieku 30 lat (13/100 000), a podobny trend obserwowano u kobiet, które rozpoczęły szczepienie przeciwko HPV w wieku 20–30 lat. U kobiet, które szczepienie przeciwko HPV rozpoczęły w wieku ≤16 lat, wskaźnik zapadalności na raka szyjki macicy był mały i przez cały ten okres wynosił 1/100 000. Ogółem wykazano, że u kobiet, które rozpoczęły szczepienie przeciwko HPV w wieku ≤16 lat, w porównaniu z kobietami nieszczepionymi, ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy było mniejsze o 86% (skorygowany iloraz współczynników zapadalności [aIRR]: 0,14 [95% CI: 0,04–0,53]). U kobiet, które szczepienie przeciwko HPV rozpoczęły w wieku 17–19 lat, ryzyko raka szyjki macicy było mniejsze o 68% (aIRR: 0,32 [95% CI: 0,08–1,28]), ale wynik nie osiągnął istotności statystycznej. Nie stwierdzono natomiast korzystnego efektu u kobiet, które rozpoczęły szczepienie przeciwko HPV w wieku 20–30 lat (aIRR: 1,19 [95% CI: 0,80–1,79]).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepienie przeciwko HPV rozpoczęte w wieku ≤19 lat, a zwłaszcza przed ukończeniem 16 lat, znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy u młodych kobiet.
