Opracowały: mgr Małgorzata Ściubisz
W amerykańskim badaniu kohortowym z prospektywnym zbieraniem danych oceniono skuteczność rzeczywistą (efektywność) obu aktualnie dostępnych szczepionek mRNA przeciwko COVID-19 (firmy Pfizer i Moderna) w zapobieganiu zakażeniu SARS-CoV-2.
Badanie przeprowadzono w ramach projektu „HEROES-RECOVER” w 6 stanach Stanów Zjednoczonych. Populację stanowił personel medyczny, służb ratunkowych (strażacy, policja, służby porządkowe, ratownicy medyczni) lub przedstawiciele innych zawodów, których praca wymaga bliskiego kontaktu z innymi osobami (m.in. pracownicy hoteli, dostawcy, sprzedawcy detaliczni, nauczyciele). W ramach aktywnego nadzoru epidemiologicznego uczestników badania regularnie badano (metodą RT-PCR) w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 – przesiewowo, co tydzień (niezależnie od obecności objawów) i dodatkowo w momencie wystąpienia objawów charakterystycznych dla COVID-19 (gorączka, dreszcze, kaszel, duszność, ból gardła, biegunka, ból mięśni, utrata węchu lub smaku). Dodatkowo co miesiąc uczestnicy zgłaszali swoje potencjalne narażenie na SARS-CoV-2 oraz stopień przestrzegania zaleceń dotyczących używania środków ochrony indywidualnej (PPE).
W okresie od 14 grudnia 2020 roku do 10 kwietnia 2021 roku do badania zakwalifikowano 3975 osób (62% kobiety, 72% w wieku 18–49 lat, 31% z co najmniej jedną przewlekłą chorobą współistniejącą) bez zakażenia SARS-CoV-2 wyjściowo lub w przeszłości. Potencjalne narażenie na SARS-CoV-2 oraz stopień przestrzegania zaleceń dotyczących używania PPE był podobny. Co najmniej 1 dawkę szczepionki mRNA otrzymało 80% osób, w tym 2686 (84%) otrzymało 2 dawki szczepionki, a 1289 (12,1%) – 1 dawkę. Z uwagi na ówczesną dostępność preparatów u 67% szczepienie zrealizowano preparatem firmy Pfizer, a u 33% preparatem firmy Moderna. U <1% osób nie udało się ustalić rodzaju zastosowanego preparatu. Ogółem zakażenie SARS-CoV-2 potwierdzono u 204 (5%) osób, w tym u 156 nieszczepionych, 11 zaszczepionych 1 dawką i 5 zaszczepionych 2 dawkami. U dużego odsetka uczestników (74%) zakażeniu towarzyszyły objawy typowe dla COVID-19, w pozostałych przypadkach zgłaszane objawy nie odpowiadały COVID-19 (2%) lub w ogóle nie występowały (11%). Tylko 26% zakażeń wymagało jakiejkolwiek konsultacji medycznej, hospitalizowano 3 osoby (wszystkie nieszczepione). Nie odnotowano żadnego zgonu z powodu COVID-19.
Oszacowano, że szczepienie przeciwko COVID-19 preparatem mRNA (firmy Pfizer lub Moderna analizowanych łącznie) w pełnym 2-dawkowym schemacie zmniejszało ryzyko objawowego lub bezobjawowego zakażenia SARS-CoV-2 o 91% (95% CI: 76–97), a szczepienie 1 dawką o 81% (95% CI: 64–90). Skuteczność była podobna niezależnie od rodzaju preparatu – dla szczepionki Comirnaty wyniosła odpowiednio 93% (95% CI: 78–98) i 80% (95% CI: 60–90), a dla szczepionki Moderna wyniosła 82% (95% CI: 20–96) i 83% (95% CI: 40–95), oraz wieku uczestników – u osób w wieku <50 lat wyniosła odpowiednio 90% (95% CI: 69–97) i 81% (95% CI: 59–91), a u osób w wieku ≥50 lat odpowiednio 94% (95% CI: 51–99) i 78% (95% CI: 28–93). Wykazano również, że zakażenie SARS-CoV-2 miało łagodniejszy przebieg u osób w pełni zaszczepionych lub częściowo zaszczepionych niż u nieszczepionych – ryzyko wystąpienia objawów gorączkowych było mniejsze o 58% (różnica: 0,42 [95% CI: 0,18–0,98]), jakiekolwiek objawy zakażenia utrzymywały się krócej (śr. o 6,4 dnia [95% CI: 0,4–12,3]). Osoby w pełni zaszczepione lub częściowo zaszczepione zgłosiły również mniejszą liczbę dni spędzonych w łóżku z powodu objawów COVID-19 (śr. o 2,3 dnia [95% CI: 0,8–3,7]). Dodatkowo wykazano, że wśród osób zakażonych SARS-CoV-2 średnie miano RNA wirusa w próbce było mniejsze o 40% (95% CI: 16–57) u osób w pełni lub częściowo zaszczepionych niż u nieszczepionych.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że obie aktualnie dostępne szczepionki mRNA przeciwko COVID-19 (firmy Pfizer i Moderna) charakteryzowały się bardzo dużą skutecznością w zapobieganiu zakażeniom SARS-CoV-2 (objawowym lub bezobjawowym) u osób w wieku produkcyjnym. Szczepienie zmniejszało również ryzyko wystąpienia objawów gorączkowych i czas trwania choroby u osób, u których doszło do zakażenia mimo szczepienia.
Niniejsze badanie stanowi kontynuację i rozszerzenie analizy, której wyniki opublikowano w marcu br. w czasopiśmie „Morbidity and Mortality Weekly Report" (p. Czy szczepionki mRNA zapobiegają zakażeniu SARS-CoV-2?).
