Opracowała Małgorzata Ściubisz
W czasopiśmie „The New England Journal od Medicine” opublikowano wyniki populacyjnego badania kohortowego, w którym oceniono skuteczności rzeczywistą 3 różnych szczepionek przeciwko COVID-19 w zapobieganiu tej chorobie w okresie do 9 miesięcy. Dane do badania uzyskano m.in. z oficjalnego elektronicznego systemu nadzoru nad COVID-19 oraz rejestru szczepień.
Badanie przeprowadzono w stanie Karolina Północna w USA i objęto nim populację 10 600 823 osób (51% kobiet) w wieku ≥12 lat (17% w wieku ≥65 lat). W okresie od 11 grudnia 2020 roku do 8 sierpnia 2021 roku 6 007 467 osób zaszczepiono przeciwko COVID-19, w tym 3 363 439 preparatem Comirnaty firmy Pfizer/BioNTech, 2 300 890 preparatem Spikevax firmy Moderna oraz 343 138 preparatem Ad26.CoV2.S firmy Janssen/Johnson&Johnson (szczepionka Vaxzevria [firmy AstraZeneca] nie jest zarejestrowana w Stanach Zjednoczonych – przyp. red.). Pozostałe osoby nie zaszczepiły się przeciwko COVID-19. W analizowanym okresie, w całej populacji objętej badaniem, zarejestrowano łącznie 812 494 zachorowania na COVID-19 (obejmujące zarówno przypadki objawowe i bezobjawowe), w tym 20 232 wymagające hospitalizacji oraz 7461 zakończonych zgonem (ogółem dane dotyczące hospitalizacji i przeżywalności znane były odpowiednio dla 40 i 60% przypadków).
Skuteczność rzeczywista pełnego schematu szczepienia podstawowego (2 dawki szczepionki Comirnaty lub Spikevax lub 1 dawka Ad26.CoV2.S) w zapobieganiu zachorowaniom na objawową COVID-19 utrzymywała się na bardzo dużym poziomie w okresie 1–2 miesiącach po podaniu pierwszej dawki, a następnie zmniejszała się stopniowo wraz z upływem czasu. Dla poszczególnych preparatów wyniosła: 94,5% (95% CI: 94,1–94,9) po 2 miesiącach i 66,6% (95% CI: 65,2–67,8) po 7 miesiącach dla szczepionki Comirnaty (p. ryc. 1.), 95,9% (95% CI: 95,5–96,2) po 2 miesiącach i 80,3% (95% CI: 79,3– 81,2) po 7 miesiącach dla szczepionki Spikevax (p. ryc. 2.) oraz 74,8% (95% CI: 72,5–76,9) po miesiącu i 59,4% (95% CI: 57,2–61,5) po 5 miesiącach dla szczepionki Ad26.CoV2.S (p. ryc. 3.).
Natomiast skuteczność rzeczywista pełnego schematu szczepienia podstawowego w zapobieganiu cięższym postaciom COVID-19 utrzymywała się na wysokim poziomie przez cały okres obserwacji. Dla poszczególnych preparatów w zapobieganiu hospitalizacji z powodu COVID-19 wyniosła: 96,4% (95% CI: 95,1–97,4) po 2 miesiącach i 88,7% (95% CI: 86,9–90,3) po 7 miesiącach dla szczepionki Comirnaty (p. ryc. 1.), 97,2% (95% CI: 96,1–98,0) po 2 miesiącach i 94,1% (95% CI: 92,7–95,2) po 7 miesiącach dla szczepionki Spikevax (p. ryc. 2.) oraz 85,8% (95% CI: 74,9–91,9) po 2 miesiącach i 82,6% (95% CI: 76,0–87,4) po 6 miesiącach dla szczepionki Ad26.CoV2.S (p. ryc. 3.), natomiast w zapobieganiu zgonom z powodu COVID-19 wyniosła: 98% (95% CI: 95,5–99,1) po 2 miesiącach i 90,5% (95% CI: 87,0–93,1) po 7 miesiącach dla szczepionki Comirnaty (p. ryc. 1.), 98,6% (95% CI: 97,3–99,3) po 2 miesiącach i 95,5% (95% CI: 93,4–96,9) po 7 miesiącach dla szczepionki Spikevax (p. ryc. 2.) oraz 82,2% (95% CI: 46,3–94,1) po 2 miesiącach i 67,1% (95% CI: 41,8–81,5) po 6 miesiącach dla szczepionki Ad26.CoV2.S (p. ryc. 3.).
W badaniu wykazano również, że po upływie 6–7 miesięcy od podania pierwszej dawki skuteczność wszystkich 3 szczepionek przeciwko COVID-19 w zapobieganiu objawowej COVID-19 była nieco mniejsza u osób starszych w wieku ≥65 lat niż u młodszych, tj. w wieku 12–17 lat, 18–34 lat oraz 50–64 lat. Podobną różnicę w zapobieganiu hospitalizacjom i zgonom z powodu COVID-19 odnotowano tylko dla skuteczności szczepionki Ad26.CoV2.S. Natomiast skuteczność szczepionek mRNA (Comirnaty lub Spikevax) w zapobieganiu hospitalizacjom i zgonom z powodu COVID-19 była podobna niezależnie od wieku. Ponadto zaobserwowano, że zmniejszenie skuteczności rzeczywistej wszystkich 3 szczepionek wobec objawowej COVID-19 nastąpiło w czasie zwiększenie rozpowszechnienia wariantu Delta SARS-CoV-2 w populacji.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że bardzo duża skuteczność rzeczywista wszystkich 3 szczepionek przeciwko COVID-19 w zapobieganiu hospitalizacjom i zgonom z jej powodu utrzymywała się przez cały okres obserwacji, niezależnie od wieku. Natomiast zjawisko zmniejszania się odporności poszczepiennej wraz z upływem czasu, a także w związku z pojawieniem się wariantu Delta SARS-CoV-2, obserwowano wobec zachorowań o łagodniejszym przebiegu (nowe obserwacje obejmujące już okres dominacji wariantu Omikron SARS-CoV-2 wskazują, że dawka przypominająca jest istotna w utrzymaniu na wysokim poziomie ochrony przed zachorowaniem i hospitalizacją z powodu COVID-19 [Jakie było ryzyko zachorowania na COVID-19 i zgonu z jej powodu u dorosłych nieszczepionych i zaszczepionych przeciwko COVID-19? oraz Czy podanie trzeciej dawki szczepionek mRNA przeciwko COVID-19 zwiększyło skuteczność szczepienia w okresie dominacji wariantu Omikron?], więc należy ją zalecać zgodnie z wytycznymi – przyp. red.).
Ryc. 1. Skuteczność szczepienia podstawowego (2 dawki) preparatem Comirnaty (Pfizer/BioNTech)w profilaktyce zgonów i hospitalizacji z powodu COVID-19 lub objawowej COVID-9 w ciągu 8 miesięcy. Opracowano na podstawie danych zawartych w artykule Lin D.Y. i wsp.: Effectiveness of Covid-19 vaccines over a 9-month period in orth Carolina. N. Engl. J. Med. 2022. doi: 10.1056/NEJMoa2117128.
Ryc. 2. Skuteczność szczepienia podstawowego (2 dawki) preparatem Spikevax (Moderna) w profilaktyce zgonów i hospitalizacji z powodu COVID-19 lub objawowej COVID-9 w ciągu 8 miesięcy. Opracowano na podstawie danych zawartych w artykule Lin D.Y. i wsp.: Effectiveness of Covid-19 vaccines over a 9-month period in orth Carolina. N. Engl. J. Med. 2022. doi: 10.1056/NEJMoa2117128.
Ryc. 3. Skuteczność szczepienia podstawowego (1 dawka) preparatem Ad26.CoV2.S. (Janssen/Johnson&Johnson) w profilaktyce zgonów i hospitalizacji z powodu COVID-19 lub objawowej COVID-9 w ciągu 6 miesięcy. Opracowano na podstawie danych zawartych w artykule Lin D.Y. i wsp.: Effectiveness of Covid-19 vaccines over a 9-month period in orth Carolina. N. Engl. J. Med. 2022. doi: 10.1056/NEJMoa2117128.
